فاطمه عسکری - گروه زیست شناسی ، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
ملاحت علمشاهی - گروه میکروبیولوژی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

مقدمه و هدف: فرم کلاسیک بوتولیسم به شکل مسمومیت غذایی بدنبال مصرف غذای آلوده به نوروتوکسین باکتریکلستریدیوم بوتولینوم ایجاد میشود. سم پروتئینی این باکتری با سروتیپ های مختلف با تجمع در سیستم عصبی، سبب اختلال در انتقالات نورونی و آزادسازی استیل کولین شده و با تاثیر بر اتصالات عصبی-عضلانی سبب فلج ماهیچه ها میشود به طوریکه در صورت عدم درمان به موقع، موجب فلج عضلات تنفسی و در نهایت مرگ بیمار میشود. اسپورهای این باکتری میتواند از طریق غذاهای کنسروهای آلوده، محصولات لبنی غیر پاستوریزه، سبزیجات آلوده ، ادویه های غیر بهداشتی و .....به انسان منتقل شود. هرچند نادر اما، مسمومیت غذایی بوتولیسم به دلیل استفاده از غذاهای سنتی و غیربهداشتی یکی از چالشهای مهم و حائز اهمیت در ایران است.. با توجه به اهمیت تشخیص و درمان به موقع این بیماری، هدف از این مقاله یمروری بررسی همه گیری مسمومیت غذایی بوتولیسمی در ایران بود.روشکار: اطلاعات مورد استفاده در این مقاله ی مروری با استفاده از پایگاه های علمیSID، Pubmed، Google Scholar و ResearchGate بر حسب استان های مختلف کشور و مواد غذایی ایجاد کننده مسمومیت ، جمعآوری و مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: گزارشات حاکی از آن است که مسمومیت حاصل از کلستریدیوم بوتولینوم بدنبال مصرف غذاهای کنسروی تهیه شده به شکل خانگی و مصرف غذاهای سنتی غیربهداشتی اعم از انواع ماهیهای دودی/شور و لبنیات(به خصوص کشک و پنیر) به شکل معنی داری بیشتر از سایر مواد غذایی بود که این نرخ در استانهای شمالی و مرکزی بالاتر بود . با توجه به مطالعاتصورت گرفته، در ایران، بیشترین بیماریزایی توسط سروتیپهای A و E گزارش شده است. گرچه به نظر نمیرسد این مسمومیت وابسته به جنس باشد لیکن بیشتر مبتلایان در سالهای اخیر آقایان بودهاند که شاید متاثر از رفتار تغذیه ای و نوع شغل یا کاملا تصادفی باشد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج بهترین راه برای مقابله با این مسمومیت، استفاده از غذاهای پاستوریزه و بهداشتی است..اقداماتی همچون آموزش بهداشت عمومی, عدم استفاده از روش های سنتی و غیربهداشتی در عمل آوری مواد غذایی, استفاده از حرارت کافی در هنگام مصرف, عدم مصرف مواد لبنی غیرپاستوریزه و کنترل و نظارت منظم مسوولین بهداشتی می توانند در پیشگیری از بروز این مسمومیت غذایی خطرناک موثر واقع گردند.

بوتولیسم، کلستریدیوم بوتولینوم، همه گیری، ایران