حجت احمدزاده - Tabriz University
احمد فاخری فرد - Tabriz University
محمدعلی قربانی - Tabriz University
مسعود تجریشی - sharif university

به منظور مدیریت بهینه منابع آب یک حوضه، تعیین میزان تبخیروتعرق واقعی و بررسی روند زمانی آن ضروری است. در این راستا در مقاله حاضر به شبیه سازی سری زمانی تبخیروتعرق واقعی و تحلیل روند آن با توجه روند مولفه های اقلیمی و کاربری اراضی در حوضه آجی چای طی دوره ۱۳۹۴-۱۳۶۶پرداخته شد. به این منظور، مدل جامع SWAT برای حوضه آجی چای تنظیم، واسنجی و صحت سنجی شد. همچنین متوسط تبخیروتعرق واقعی شبیه سازی شده محصولات (در سال های پرباران) با مقادیر نظیر در سند ملی آب مقایسه شد. نتایج آزمون روند من کندال نشان داد که بارندگی سالانه در اکثر ایستگاه های هواشناسی روند نزولی داشته و در ۱۰ ایستگاه، روند بارندگی به طور معنی داری کاهش یافته است. درحالی که دمای حداکثر سالانه در همه ایستگاه ها و دمای حداقل در اکثر آنها روند افزایشی معنی دار داشته است. بررسی نقشه های کاربری اراضی نشان داد که سطح کشت آبی حوضه طی دوره مورد مطالعه ۳۹ درصد افزایش داشته است. بر اساس نتایج تحقیق تبخیروتعرق پتانسیل حوضه با شیب ۲/۵۴ میلی متر در سال دارای روند افزایشی معنی دار بوده است. نتایج نشان داد که با وجود روند صعودی تبخیروتعرق پتانسیل و سطح اراضی کشاورزی آبی، تبخیروتعرق واقعی حوضه به دلیل کاهش بارندگی، با نرخ ۲/۲ میلی متر در سال روند کاهشی معنی دار داشته است.

Climate variables, Land use, Actual evapotranspiration, SWAT, Trend analysis, AjiChi basin., متغیرهای اقلیمی, کاربری اراضی, تبخیرو تعرق واقعی, SWAT, تحلیل روند, حوضه آجی چای