رضا محمدی - دانشیار پژوهشی ، دکتری اصلاح نباتات، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه شمالغرب و غرب کشور، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

اندوفایت میکروارگانیسمی است اعم از قارچ یا باکتری که به صورت همزیست در داخل گیاه میزبان رشد می کند ، بدون این که در گیاه ایجاد بیماری کند. اندوفایت ها معمولا در بسیاری از گیاهان یافت می شوند. تخمین زده شده است که تعداد قار های اندوفایت موجود در گیاهان بیش از یک میلیون گونه باشد. در حالی که تعداد گونه های شناخته شده در محدوده ۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ گونه می باشد. قارچهای اندوفایت متعلق به جنس نئوتایفودیوم ( (Neotyphodium با بیشتر اعضاء گراسهای سردسیری رابطه همزیستی دارند. بیش از ۱۰۰ گونه از ۸۰ جنس گراس به عنوان میزبان این قارچها شناخته شدهاند، چمن های نظیر Lolium ، FesWuca ، Poa و AgrosWis جزء این گراسها می باشند. این اندوفایت ها فقط از طریق غیر جنسی تولید مثل کرده و از نظر ژنتیکی پایدار و از نظر انرژی کاملا به گیاه میزبان وابسته می باشند. انتقال قارچهای اندوفایت بطور مادری و از طریق بذر صورت می گیرد. قارچهای اندوفایت همزیست گراسها به واسطه تولید آلکالوئیدهای مختلف گیاهان میزبان را در برابر آفات مختلف حفاظت می کنند. در این تحقیق قارچهای اندوفایت در چند گونه از گراسهای مرتعی بومی کشور شناسایی شد و نقش آنها در کنترل آفات و افزایش مقاومت گیاهان میزبان در برابر تنش های محیطی بررسی گردید. آلکالوئیدهای پایرولیزیدین شامل -Nاستیل لولین و -Nفرمیل لولین ، پایرولوپیرازین ، ارگوپپتین و پیرامین ترکیباتی هستند که در گیاهان حاوی قارچهای اندوفایت تولید شده و باعث بازدارندگی تغذیه حشرات از گیاهان میزبان می شوند. در این آزمایش قارچهای اندوفایت توانستند سه آفت مهم شته برگ، شپشک و شته ریشه را به خوبی کنترل کردند. قارچهای اندوفایت همچنین باعث افزایش مقاومت گیاهان میزبان در برابر تنش های خشکی و شوری شدند.

قارچهای اندوفایت ، گراسهای مرتعی ، همزیستی ، تنش های محیطی