حمید زارعی - کارشناس ارشد آبخیزداری دانشگاه گرگان
سعیده حسین زاده - دانشجوی دکتری گروه جنگلداری دانشگاه لرستان

خاک، یکی از مهم ترین منابع طبیعی هر کشور محسوب می شود. با توجه به فرآیند بسیار طولانی تشکیل خاک و نقش کلیدی آن به عنوان یکی از مهم ترین نهادههای کشاورزی ، لزوم شناخت عوامل هدر رفت خاک (به طور عمده فرسایش )، پیشگیری از آن و حفاظت خاک اجتنابناپذیر است . نرخ سالانه فرسایش خاک در ایران ۳۳ تن در هکتار گزارش شده که ۵/۶ برابر حد مجاز و استانداردهای بین المللی است . این روند نشاندهنده یک فاجعه بزرگ در کشور ما است . فرسایش خندقی یکی از انواع فرسایش آبی است که سهمی بین ۱۰ تا ۹۴ درصد در تولید رسوب کل آبخیزها در کشورهای مختلف دارد و به عوامل متعددی مانند سطح منطقه مورد بررسی ، شرایط خندق، نوع خاک، کاربری اراضی ، اقلیم و پستی وبلندی در منطقه مورد بررسی بستگی دارد. عامل اصلی و موثر در گسترش فرسایش خندقی ، حجم زیاد روانابهای متمرکز سطحی است . یکی از اشکال مهم فرسایش خندقی که معمولا در اراضی کشاورزی تشکیل شده و توسعه پیدا می کند، فرسایش خندقی موقتی است که کمتر در ایران به آن پرداخته شده است . بنابراین به منظور شناخت هرچه بهتر فرسایش خندقی موقتی ، اجرای اقدامات پیشگیرانه و کنترل توسعه فرآیندهای موثر بر خندقی شدن، محلی نمودن مطالعات انجام شده در راستای فرسایش خندقی موقتی و تعیین اهمیت عوامل گوناگون و موثر در پهنه هایی که در طبیعت با این معضل مواجه اند و انجام پژوهش هایی از این دست ضروری است .

فرسایش خاک، فرسایش آبی ، خندق موقتی