محمدرضا باقری - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اصفهان، ایران
مهدی حسن پور - گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
علی گلی زاده - گروه گیاه پزشکی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
شهرام فرخی - بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران

سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum یکی از مهم ترین آفات محصولات گلخانهای در سراسر دنیا میباشد. در این پژوهش، زیست­شناسی و جدول زندگی دوجنسی سن- مرحله این آفت روی سه محصول مهم گلخانهای شامل بادمجان، خیار و گوجهفرنگی در دمای ۲±۲۵ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۱۰±۶۵ درصد و دوره نوری ۱۶:۸ ساعت (تاریکی: روشنایی) مورد بررسی قرار گرفت. میانگینها و خطای معیار بر اساس روش بوتاستراپ با یکصد هزار تکرار محاسبه شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بین میانگین کلیه ویژگی های زیستی آفت و بین میانگین کلیه پارامترهای رشد جمیعت آفت روی سه گیاه میزبان تفاوت معنیدار وجود داشت. مدت زمان نشوونمای مراحل نابالغ (از تخم تا ظهور حشرات بالغ) در سه گیاه میزبان یاد شده به ترتیب۱۷/۰±۸۷/۲۱، ۱۹/۰±۳۴/۲۳ و ۱۵/۰±۳۷/۲۵ روز، طول عمر حشرات بالغ ماده بهترتیب ۲۴/۱±۹۶/۳۲، ۴۰/۱±۷۶/۲۸ و۹۲/۰±۲۱/۲۵ روز و میانگین تعداد تخم گذاشته شده توسط هر حشره ماده در طول زندگی به ترتیب ۲۰/۸±۹۳/۲۳۳، ۰۱/۵±۷۳/۱۵۶ و ۶۶/۴±۳۹/۱۲۹ بهدست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) آفت روی بادمجان، خیار و گوجه فرنگی بهترتیب ۰۰۵/۰±۱۴۴/۰، ۰۰۵/۰±۱۲۸/۰ و ۰۰۵/۰±۱۱۸/۰ (بر روز) و نرخ خالص تولید مثل (R۰) بهترتیب ۷۶/۱۵±۹۰/۱۰۸، ۲۲/۹±۹۶/۶۸ و ۵۳/۸±۳۵/۵۷ (تخم) محاسبه شد. در مجموع، در این پژوهش بادمجان در مقایسه با دو گیاه دیگر میزبان مناسبتری برای نشوونما و افزایش جمعیت سفیدبالک گلخانه ارزیابی شد.

جدول زندگی دوجنسی سن- مرحله, کنترل بیولوژیک, گیاه میزبان, پارامترهای رشد جمعیت