آرزو پاکدل - گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعای سینا- همدان- ایران
نگار ردایی - گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان- ایران

بیماری کوتولگی زرد جو، یکی از شایع ترین و از نظر اقتصادی مهم ترین بیماری های ویروسی غلات است که عامل آن ویروس کوتولگی زرد جو (Barley yellow dwarf virus, BYDV) و متعلق به خانواده لوتئوویریده می باشد. این بیماری می تواند منجر به کاهش عملکرد ۸۰ درصدی در گندم شود. این ویروس در اکثر نقاط ایران پراکنش دارد. جهت ردیابی و شناسایی این ویروس، نمونه برداری از گیاهان گندم و جو دارای علائم زردی و کوتولگی از مزارع شهرستان های ملایر، نهاوند و تویسرکان در طول فصل رشد سال های ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به عمل آمد. آزمون الیزای غیر مستقیم با استفاده از آنتی بادی اختصاصی BYDV-PAV انجام شد. نتایج آزمون الیزا نشان داد که ۸۰٪ نمونه های شهرستان ملایر، ۹۰٪ نمونه های شهرستان نهاوند و۸۰٪ نمونه های شهرستان تویسرکان آلوده به BYDV بودند. همچنین ، از نمونه های الیزای مثبت استخراج آر ان ای کل و آزمون RT-PCR با استفاده از آغازگر های اختصاصی BYDV-PAV که سویه رایج این ویروس در اکثر مناطق کشور می باشد انجام شد. بررسی ها نشان داد که این ویروس در اغلب مناطق نمونه برداری شده وجود دارد. جهت تایید صحت نتایج، نمونه ی دارای علائم از شهرستان تویسرکان برای تعیین ترادف انتخاب شد. جدایه تویسرکان بیش از ۹۷٪ با جدایه های کهنوج، کرج، یزد و اراک شباهت دارد درحالی که با سایر جدایه های ایرانی این ویروس شباهت کمی (حدود ۸۵ درصد) دارد.

ویروس کوتولگی زرد جو, لوتئوویریده, الیزای غیر مستقیم, RT-PCR, تعیین ترادف