فضل الله خدادادی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی ره، قزوین، ایران.
سید علی قاسم زاده - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی ره، قزوین،ایران.

هدف این مقاله بررسی ساختار پی رنگ،  واحدهای معنایی و عناصر زیبایی شناسانه پایان در دو روایت قدیم و جدید از داستان دو کاج در کتاب های فارسی -کلاس چهارم ابتدایی دهه شصت و پنجم امروزی- است.  این روایت منظوم اثر محمدجواد محبت است که در کتاب فارسی چهارم ابتدایی دهه شصت با نام «دو کاج» و در کتاب فارسی پنجم امروزی با نام«کاجستان» آمده است و همسایگی دو کاج در کنار یکدیگر را روایت می­کند؛ که  ریشه های یکی از آن ها بر اثر طوفان آسیب دیده و از همسایه می خواهد تا چند روزی او را تحمل کند. در روایت«دو کاج»، کاج آسیب دیده توسط همسایه طرد می شود، ولی در روایت«کاجستان» مورد عنایت و لطف همسایه قرار می گیرد. حال سوال اساسی ای که پیکره پژوهش حاضر را تشکیل می دهد، این گونه مطرح می گردد که، تغییر  پی رنگ و پایان در روایت جدید چگونه منجر به تولید معنایی فراگیر، زیبایی شناسانه و اخلاق مدارانه گردیده است؟ نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اگرچه روایت جدید بازنویسی شده ای از روایت قدیم است، اما ساختار پی رنگ، وضعیت میانی و پایان آن به طریقی عوض شده که هم روایت در رده روایت هایی با پایان خوب قرارگرفته و هم معنای آن زیبایی شناسانه، ماندگار و دل نشین بیان شده است.

پی رنگ, روایت, معنا, دو کاج, محمدجواد محبت