سعید بهمنی (نویسنده مسئول) - استادیار گروه علوم قرآنی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
محمدعلی محمدی - استادیار گروه علوم قرآنی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

نخستین چالش فراروی مفسر موضوعی در فرایند مراجعه قرآن، شناسایی و استخراج داده های قرآنی مربوط به مسئله است. این مقاله کوشیده است با تعیین مولفه های شناسای داده های تمدنی قرآن و ساخت الگوی کشف و استخراج داده های تمدنی قرآن، اولین چالش فراروی به سخن درآوردن قرآن درباره نظریه تمدن را حل کند. نتیجه کاربردی تعیین مولفه های شناسای داده های تمدنی در قرآن، کشف و استخراج بیشینه و بهینه داده های تمدنی در کتاب الهی است. مقاله بر داده های اصل تمدن متمرکز است و به ویژگی های آن نمی پردازد. پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی، مولفه های شناسای داده های تمدنی قرآن را تعیین و الگوی استخراج آن ها را ارائه کرده است. به طور معمول، قرآن پژوهان داده های تمدنی قرآن را به روش استقرایی گردآوری و تدوین می کنند و روش قیاسی را به کار نمی گیرند. مقاله با استفاده توامان از دو روش استقرایی و قیاسی، مولفه های شناسای داده های تمدنی را به لحاظ ظرف، موضوع و محمول، تعیین و الگوسازی می کند. مولفه های شناسا از این قرارند: به لحاظ ظرف «دنیایی بودن»، به لحاظ موضوع «انسانی بودن»، «اجتماعی بودن» و «بزرگ بودن» و به لحاظ محمول «ساخته اختیاری».

مولفه های شناسا, داده های قرآنی, داده های تمدنی, الگوی کشف داده های تمدنی