محمود عالمی - دانشگاه مارلیک نوشهر
کبری عیسی پور نازکسرا - مقطع کارشناسی ارشد رشته طراحی و صنایع پوشاک

نیل یا ایندگو گیاهیست با تاریخچه طولانی، شاید بیش از چهار هزار سال است که ماده رنگی موجود در این گیاه را در آسیا شناخته انداین گیاه رنگزا اسمش را از هندوستان به ارث برده زیرا در دنیای باستان این کشور مهمترین منبع آن بوده است. این گیاه درختچه ای ا زتیره گیاهان پروانه آسا و نام نیل نیز نام ماده ای است که از خشک کردن و ساییدن برگ این گیاه بدست می آید. ماده نیل دارای رنگآبی تیره و بسیار خوشرنگی است که در اصطلاح رنگ شناسی بنام آبی نیلی نامید می شود این ماده دارای مصارف زیادی است و در رویبسیاری از مواد پنبه ای و سلولزی اثر گذاشته، ثابت شده و آنها را درخشان می کند و در برخی موارد جهت ساختن داروهای مفید برا یبهداشت و زیبایی چشم و ابرو )با نام ایرانی وسمه( مورد استفاده قرار می گیرد. در کشورهای اروپایی نیز از نیل یک ماده به نام آبی آنیلینمی سازند که برای رنگ کردن بافتهای سلولزدار گیاهی بویژه بافتهای چوبی در آزمایشگاههای گیاه شناسی و چوب شناسی از آن استفادهمی شود، در جنوب ایران و سواحل دریای عمان گونه هایی از این گیاهان بطور خودرو و بطور پراکنده کشت می شود ولی تولید آنهاتکافوی مصرف داخلی را نمی کند. لذا همه ساله مقداری از این ماده از کشورهای هندوستان، پاکستان و چی ن وارد می شود. از مهمترینمصارف رنگ نیل استفاده در صنعت قالی بافی می باشد که ثبات و خوشرنگی که این رنگ به قالیهای بافت ایران و پاکستان و هندوستا ندر سطح جهان داده است از دلایل شهرت قالیهای بافت این کشورها می باشد. مصارف دیگر رنگ نیل در ایران و دیگر کشورها بعنوا نرنگ آبی در جزیی از ماده آرایشی ) سرمه( و گاهی همراه با حنا به عنوا ن "خصاب جمالیه" برای رنگ کردن موی سر می باشد همچنیناز آن جهت رنگ نمودن سطوح چوبی و نقاشی بر روی پوست و چرم نیز استفاده می شود .