محمدرضا پورمحمدی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران (نویسنده مسئول)
سامان صلواتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
سید عزیز علوی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

فضاهای باز شهری از زیرساخت های اساسی به شمار می رود که می تواند در فرآیند بحرانی و اقدامات مداخلاتی پس از وقوع سانحه مانند، امداد و نجات و به عنوان فضاهای موثر و کارآمد به منظور کاهش آسیب پذیری عمل نماید. ازاین رو برای دست یابی به ایمنی و حفاظت در برابر حوادث و سوانح پدافند غیرعامل به عنوان راهکار غیرمسلحانه در جهت کاهش آسیب پذیری تاسیسات شهری، تجهیزات زیربنایی و نیروی انسانی مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین هدف این تحقیق بررسی نقش فضاهای باز شهری در مقابل بحرانهای غیر طبیعی با تاکید بر پدافند غیرعامل در شهر تبریز می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و از نظر هدف کاربردی می باشد. نمونه گیری به صورت هدفمند بوده، ۱۰۰ نفر از ساکنان مناطق ۱۰ گانه شهر تبریز برای پرسشگری انتخاب شدند. داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Export Choice ARC GIS وتجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که لایه بندی فضا، پوشش سراسری و محافطت پویا به ترتیب با ارزش عددی ۸۰۵/۰، ۷۱۷/۰ و ۷۷۱/۰ بیشترین تاثیر را بر کاهش آسیب پذیری بحران های غیرطبیعی شهر تبریز داشتند. همچنین ابعاد دسترسی، فضای باز و آسیب پذیری به ترتیب با ارزش عددی ۳۳۳/۰، ۲۰۰/۰ و ۱۶۶/۰ بیشترین تاثیر فضاهای باز شهری را بر عملکرد پدافند غیرعامل در مواقع بحران را داشته اند.

فضای باز، بحران غیرطبیعی، پدافند غیرعامل، شهر تبریز.