زهرا علیزاده بیرجندی - عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند گروه تاریخ

مقاله پیش رو که با رویکرد نسخه پژوهی نگاشته شده ، به بررسی و تحلیل محتوایی نسخه خطی «سربازگیری» تالیف و ترجمه عباس قلی خان کلاتی اختصاص دارد . نویسنده این اثر به منظور فراگیری فنون نظامی به استانبول رفته و پس از مراجعت به ایران برای آگاهی هموطنان خویش از وضعیت قوای جنگی و چگونگی تعلیم و تربیت سپاهیان دول خارجی و قوانین سربازگیری در عثمانی و سایر دول به تدوین این اثر پرداخته است . هدف پژوهش حاضر که با روش تحلیل محتوا نگاشته شده ، بررسی انگیزه های نگارش اثر و تبیین دلایل اهمیت و کارکردهای این نسخه خطی در مطالعات علمی است . یافته های حاصل از این بررسی ها حاکی از نگاه آسیب شناسانه نویسنده در تبیین علل تنفروفرار از خدمت سربازی وکاستی های روش سرباز گیری در ایران است. در این راستا وی ضمن قداست بخشی به خدمت سربازی ،راهکارهایی را جهت ساماندهی به خدمت نظام وظیفه در ایران ، با اقتباس از شیوه های سربازگیری درعثمانی ارائه نموده است.

« نسخه خطی», «سربازگیری», « قوانین خدمت نظام وظیفه», «ایران », « عثمانی »