آرمان حبیبی فتح آبادی - دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، ایران
احمد جلالیان - دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، ایران
شمس اله ایوبی - دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، ایران
منیره زمانی - دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات بین المللی بیابان، ایران

ورتی سول ها خاک هایی سرشار از انواع رس های منبسط و منقبض شونده بوده و رنگ آنها تیره است. با توجه به اهمیت خاک های ورتی سول در کشور و گسترش قابل توجه آن ها در استان چهارمحال و بختیاری، خاک های ورتی سول منطقه کوهرنگ در محدوده جغرافیایی به طول 50 درجه و 7 دقیقه شرقی و عرض 32 درجه و 26 دقیقه شمالی، از نظر کانی شناسی و تعیین برخی از شاخص های فیزیکی و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج کانی شناسی نمونه های خاک در اجزای مختلف شیب نشان داد که کانی اسمکتایت فراوانترین کانی بوده که از قله شیب به سمت پایین افزایش یافته است و در جزء پای شیب بیشترین مقدار را داراست. بالاتر بودن مقدار اسمکتایت در پای شیب به دلیل دریافت رسوب از بالا دست و فرسایش ترجیحی ذرات ریز به علاوه ماده مادری این جزء شیب است، به علاوه تشکیل نئوژنیک این کانی در حضور آب نیز عامل دیگری است. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نشان داد که خاک مورد مطالعه دارای مقادیر بالای کربنات کلسیم بوده که به صورت رشته ای و نودول نیز در مطالعات صحرایی مشاهده شد. میزان جرم مخصوص ظاهری در تمامی پروفیل ها با افزایش عمق افزایش چشمگیری یافت. بیشترین میزان ضریب انبساط خطی مربوط به افق های Bss که رس های انبساط پذیر بالایی دارند، بود . مواد آلی، EC ، CEC و خلل و فرج ریز از بالا به پایین شیب افزایش یافته بود. بنابراین، خصوصیات خاک وابسته به موقعیت های زمین نما است و این موقعیت ها ویژگی های خاک و تکامل تدریجی آن را تحت تأثیر قرار می دهند.

ورتی سول، کانی­های رسی، میکرومورفولوژی، توپوگرافی، کوهرنگ