محمد جواد زارع بهنمیری - استادیار گروه حسابداری، دانشگاه قم، قم، ایران.
فاطمه حسنخانی - کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه قم، قم، ایران.

هدف: هدف پژوهش حاضر بکارگیری رویکرد فراتحلیل در جهت ترکیب و تحلیل یافته های متناقض حاصل از پژوهش های مختلف در زمینه بررسی تاثیر ویژگی ها و معیارهای پیچیدگی شرکت صاحبکار بر تاخیر ارائه گزارش حسابرسی است.روش: جهت دست یافتن به هدف پژوهش با استفاده از روش لیپسی و ویلسون (۲۰۰۱) و آزمون های Q کوکران و اگر، تعداد ۷۷ پژوهش (۲۰ پژوهش داخلی از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۸ و ۵۷ پژوهش خارجی از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۹) مورد بررسی قرار گرفتند. این پژوهش ها تاخیر گزارش حسابرسی و معیارهای پیچیدگی شرکت به ترتیب به عنوان متغیرهای وابسته و مستقل در نظر گرفته بودند.یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که میان اندازه شرکت صاحبکار و تاخیر گزارش حسابرسی ارتباط منفی وجود دارد، در حالیکه اقلام غیرمترقبه، شرکت فرعی، ادغام یا تحصیل، فروش خارجی، تجدید ارائه صورت های مالی و بخش های تجاری شرکت، با تاخیر گزارش حسابرسی رابطه مثبت دارند.نتیجه گیری: نتایج فراتحلیل حاضر نشان داد یکی از معیارهای پیچیدگی که در اکثر پژوهش ها استفاده شده است بزرگی و اندازه شرکت صاحبکار است. شرکت های بزرگتر با در اختیار داشتن منابع و امکانات بیشتر، خواستار حسابرسی سریع تر و کاهش تاخیر در گزارش حسابرس هستند، همچنین می توان بیان نمود که وجود سایر معیارهای مرتبط با پیچیدگی شرکت، گسترش فرآیند حسابرسی و افزایش تاخیر در ارائه گزارش حسابرسی را در پی خواهند داشت.

تاخیر گزارش حسابرسی, پیچیدگی, فراتحلیل