یعقوب زارع - یعقوب زارع عضو هیات علمی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور
زهره اسمعیلی - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران.
محمد رضا سرمدی - استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران.
طیبه صفایی - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران.

هدف این پژوهش شناسایی الگوی آسیب شناسی روش تربیتی تحمیل به نفس از منظر آیات و احادیث بود. این تحقیق از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شده است. نمونه گیری به صورت نظری انجام شد. داده ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری وکدگذاری انتخابی تحلیل گردید. مواد و محتوای این پژوهش آیات و احادیثی بوده که از حیث سند معتبر است. در این مقاله با مبنا قرار دادن دیدگاه اسلام، الگوی آسیب شناسی روش تربیتی تحمیل به نفس با استفاده از روش داده بنیاد استخراج شد. یافته های پژوهش نشان داد که الگوی آسیب شناسی روش تربیتی تحمیل به نفس از دیدگاه اسلام از دو جنبه آسیب زا و مطلوب قابل پیگیری است، که جنبه آسیب زای بر تجری و اقدام تلافی جویانه، یادگیری و همانندسازی، تضعیف عزت نفس، وابستگی، واماندگی، تظاهر به آداب اجتماعی، تنفر و مخالفت، نفاق و دورویی، احساس حقارت و خود کم بینی تاکید دارد و همچنین جنبه مطلوب؛ زدودن صفات ناپسند اخلاقی ،حفظ حیات و امنیت، تربیت طبایع ناسازگار با فطرت، قوام زندگی اجتماعی، فراهم آوردن زمینه مناسب برای تلاش همگانی، ابتلاء و آزمایش، مسولیت پذیری، آرامش و خود اتکائی و احترام به انضباط اجتماعی مدنظر قرار گرفته است.

آسیب شناسی, روش تربیتی, تحمیل به نفس, داده بنیاد