صدیقه کاظمی - استادیار، گروه علوم تربیتی پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد، دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران
راضیه زارعی - دانشجوی کارشناسی رشته آموزش ابتدایی، پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

هدف از این پژوهش تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی براساس میزان توجه به آموزه های دینی بود. روش مطالعه از نوع تحلیل محتوای کمی و جامعه پژوهش شامل تمامی کتا ب های درسی دوره ابتدایی پایه های اول تا سوم بود که در سال تحصیلی ۱۳۹۹−۱۴۰۰ در مدارس ابتدایی مورد استفاده قرار گرفتند. بر این اساس ۲۲ عنوان کتاب با ۴۲۳ درس، ۲۴۵۵ صفحه و ۲۴۶۹ تصویر به صورت تمام شماری، بررسی و تحلیل شدند. واحد زمینه در فرایند تحلیل محتوا، صفحه و واحد ثبت، تصویر و مضمون بود. فرایند کدگذاری به شیوه قیاسی و براساس مولفه های آموزه های دینی (آموزه های اعتقادی، آموزه های اخلاقی−ارزشی، آموزه های مناسکی−عملی، آموزه های عاطفی) مستخرج از مبانی نظری و مشورت با ۷ تن از اساتید تربیت دینی، انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (مجذور خی) و برای مطالعه پایایی، از شیوه بازآزمایی بهره گیری شد که میزان توافق محاسبه شده به عنوان معیاری برای پایایی کدگذاری، ۷۹٪ محاسبه گردید. یافته ها نشان داد مولفه ارزش های اخلاقی−ارزشی بالاترین فراوانی و آموزه های عاطفی کمترین فراوانی را در بین مولفه ها دارا هستند. کتاب های هدیه های آسمان، فارسی و قرآن بیشترین برخورداری از آموزه ها را دارند و کمترین میزان در کتب علوم تجربی مشاهده می شود و همه کتاب ها در آموزش آموزه های دینی مضمون محور هستند.

تحلیل محتوا, دوره اول ابتدایی, کتب درسی, آموزه های دینی