سید جواد احمدی میبدی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
محمد علی احمدیان - دانشیار گروه جغرافیای انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
حمید جعفری - دانشیار گروه جغرافیای انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

دستیابی به توسعه در سکونتگاه های روستایی به عوامل متعددی وابسته است که از مهم-ترین آن، مدیریت محلی کارآمد است. همچنین یکی از ابزارهای دستیابی به توسعه روستایی را می توان تشکیل گروه های سازماندهی شده مانند دهیاری ها دانست. همچنین مدیریت روستایی (دهیاری ها) می تواند نقش بسیاری مهمی در اجرای فعالیت توسعه روستایی داشته باشد و همچنین سنجش عملکرد مدیران روستایی می تواند راه را برای بهبود معیشت روستاییان هموار کند؛ بر این اساس، تحقیق حاضر به بررسی عملکرد دهیاران در نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان مشهد پرداخته است. پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر پرسش نامه محقق ساخته بود. منطقه مطالعه شده ۱۲ روستا از بخش مرکزی شهرستان مشهد بود و حجم نمونه براساس فرمول کوکران و با خطای پنج صدم، ۳۶۷ خانوار تعیین شد. اطلاعات استخراج شده در دو نرم افزار SPSS و GIS و تحلیل مدل WASPAS بررسی شد. یافته ها نشان داد، عملکرد دهیاران در شاخص های کاهش بیکاری و توسعه اشتغال و تشویق به سرمایه-گذاری نامطلوب است و در شاخص تلاش به منظور افزایش درآمد تقریبا عملکردی متوسط داشته اند. درمجموع، بررسی میانگین متغیر رونق اقتصادی نشان از وضعیت متوسط عملکرد دهیاران در رونق اقتصادی روستاهای خود دارد. همچنین نتایج مدل واس پاس نشان داد، دهیاران روستاهای فارمد، دوست آباد و امیرآباد عملکرد بهتری در مقایسه با سایر روستاها داشته اند. تحلیل فضایی عملکرد دهیاری ها در توسعه اقتصاد روستایی نشان داد، بین عملکرد دهیاران با شاخص هایی چون فاصله تا شهر مشهد (آماره پیرسون ۰.۹۰۲-)، میزان جمعیت (آماره پیرسون ۰.۶۴۶)، نرخ رشد (آماره پیرسون ۰.۶۵۶-)، سطح زیرکشت (آماره پیرسون ۰.۵۸۴)، جمعیت باسواد (آماره پیرسون ۰.۶۱۸) و تعداد شاغلان (آماره پیرسون ۰.۶۲۰) رابطه ای معنادار وجود دارد.

مدیریت روستایی, عملکرد دهیاری ها, اقتصاد روستایی, بخش مرکزی شهرستان مشهد