علی حسین خانی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
ملیحه داداشی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
حمید محمد زاده - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سیروس حسن نژاد - استادیار، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

هدف از انجام این تحقیق تعیین ارزش غذایی هفت گونه از علف­های هرز موجود در مزارع یونجه و مقایسه آنها با یونجه بود. علوفه­های مورد بررسی شامل تلخه، بومادران و ریش قوش از خانواده کاسنی، شبدر شیرین و یونجه از خانواده بقولات و دم روباهی، علف پشمکی و علف باغ از خانواده گندمیان بودند. نمونه­برداری از گونه­های مورد مطالعه در مرحله برداشت یونجه از مزرعه (۱۰% گلدهی مزرعه) انجام شد. نمونه­های برداشت شده به دو بخش تقسیم شده، بخشی از نمونه­ها در مزرعه به مدت ۷۲ ساعت هوا خشک شده و بخش دیگر به صورت تازه برای انجام آزمایشات خوشخوراکی مورد استفاده قرار گرفت. خوشخوراکی با استفاده از شاخص مصرف کوتاه­مدت تعیین شد. بر اساس نتایج بدست آمده، یونجه با ۳/۱۴درصد و دم روباهی با ۳۶/۸ درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار پروتئین خام را در بین علوفه­های مورد آزمایش داشتند (۰۵/۰>P). بیشترین و کمترین میزان الیاف نامحلول در پاک­کننده خنثی مربوط به دم روباهی و شبدر شیرین به ترتیب با ۷۰/۵۸ و ۷۶/۳۳ درصد ماده خشک بود (۰۵/۰>P). ریش قوش و تلخه به ترتیب با ۸۳/۲۸ و ۴۹/۱۹ درصد بیشترین و کمترین میزان الیاف نامحلول در پاک­کننده اسیدی را دارا بودند (۰۵/۰>P). تلخه بیشترین میزان انرژی قابل متابولیسم و ماده خشک قابل هضم تخمینی را دارا بود (۰۵/۰>P). غلات بالاترین خوشخوراکی نسبی را بین گونه­های مورد بررسی در حالت تازه و کمترین خوشخوراکی نسبی را در حالت خشک دارا بودند (۰۵/۰>P). به طور کلی این تفاوت­ها در ترکیبات شیمیایی و خوشخوراکی بین یونجه و علف­های هرز باید در تنظیم جیره­های غذایی نشخوارکنندگان مدنظر قرار گیرد.

ارزش غذایی, بقولات, خوشخوراکی, علف هرز, کیفیت علوفه