حجت میان آبادی - استادیار گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشگاه تربیت مدرس
سیده زهرا قریشی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت منابع آب

اهمیت سیاست گذاری در حوزه «امنیت آبی» از یک سو و درهم تنیدگی امنیت انسانی و آبی از سویی دیگر، سبب شده است که درک و شناخت جامع و صحیح از مفهوم «امنیت آب» به عنوان اولین و یکی از مهم ترین مراحل فرآیند سیاست گذاری آبی از ضرورت جدی برخوردار گردد. تاکنون عمده تحلیل های صورت گرفته مربوط به امنیت آب و سیاست گذاری کلان در این حوزه، تنها به تدوین شاخص های عینی محدود شده اند. برای پاسخ به این ضرورت، این مقاله تلاش دارد با مرور مطالعات صورت گرفته در حوزه امنیت و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای به بازتعریف مولفه های امنیت آبی و جهت دهی صحیح به سیاست گذاری در این حوزه بپردازد. نتایج این مطالعه نشان می دهند که نیل به امنیت آبی در گرو لحاظ ابعاد اجتماعی-سیاسی-فرابخشی در کنار ابعاد عینی در سیاست گذاری آب است و تبیین مولفه های امنیت آبی، نیازمند شناخت و درک توامان ماهیت مفهوم «امنیت» و ذات منابع «آب» است. بر این اساس، مقاله حاضر به بازتعریف مولفه های امنیت آب با مد نظر قرار دادن ۱) هویت های برسازنده و شکل دهنده به مناسبات آبی، ۲) خواسته ها، داشته ها و ضریب ایدئولوژی ذی مدخلان، ۳) فرآیند امنیتی سازی یا امنیتی زدایی شدن طرح ها و اقدامات آبی برای جلوگیری از سیاسی شدن آن ها و ۴) همبست آب-غذا-انرژی می پردازد.

هویت, ایدئولوژی, امنیتی سازی, امنیتی زدایی, همبست آب-غذا-انرژی