مجید دلاور - استادیار/ گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
سعید مرید - استاد/ گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
لیلا رئیسی - دانش آموخته کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

هدف این مقاله ارائه روش شناسی استقرار حسابداری آب حوضه آبریز کشور بر اساس نتایج مدل مفهومی ویژه سازی شده SWAT-FARS و چارچوب حسابداری آب WA+ می باشد. در این مطالعه حوضه آبریز طشک بختگان در استان فارس به عنوان منطقه پایلوت مطالعاتی در نظر گرفته شد و تحلیلی از شرایط حوضه آبریز در دو دوره زمانی بر مبنای نتایج حسابداری آب آن ارائه گردید. تحلیل نتایج حاکی از راندمان حوضه ای حدود ۸۰ در صدی حوضه آبریز طشک بختگان و بسته بودن حوضه به واسطه مصرف قابل توجه آب قابل مدیریت حوضه می باشد. در این حوضه به واسطه تغییر شرایط اقلیمی، منابع آب قابل مدیریت حوضه کاهش یافته است و در این شرایط نه تنها مصارف مدیریت شده آب در حوضه (تبخیر-تعرق تکمیلی) کاهش نداشته، بلکه به میزان قابل توجهی (۵۳ درصد) نیز بر آن افزوده شده است. این مسئله منجر به کاهش جریانات خروجی به عنوان تامین کننده حقابه دریاچه شده است. علاوه بر این، نتایج نشان دهنده افزایش کسری مخزن آب زیرزمینی و وضعیت ناپایدار بهره برداری از آن ها است. افزایش تعرق گیاهان در سطح اراضی کشاورزی به واسطه گسترش سطح اراضی و افزایش گیاهان پرمصرف تر و سهم قابل توجه تبخیر از خاک از کل مصارف غیر سودمند حوضه از دیگر عوامل تاثیرگذار بر شرایط کنونی حوضه آبریز طشک بختگان است. از طرفی مقدار قابل توجهی از آب برداشتی برای کشاورزی مجددا به چرخه منابع آب حوضه برمی گردد که بر لزوم برنامه ریزی براساس "مصرف" تا "برداشت" تاکید دارد.

حسابداری آب, مدل SWAT, مصرف واقعی, آب قابل مدیریت