مهدی ابراهیمی - دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد
علیرضا فاضل - استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد

در آیات قرآنی، مبحث خلقت انسان به منظور آشنایی بشر با شگفتی های خلقت و شناخت خداوند پیش کشیده شده است. پیش رفت علم پزشکی زمینه ی شناخت بهتر نکاتی را که قرآن در زمینه ی خلقت انسان آورده فراهم کرده است. در قرآن، برای خلقت انسان، شش مرحله نام برده شده است: اول، شناخت منشا خلقت، که با تعبیر خاک و گل چسبنده و گل خشک آمده است؛ دوم، پیدایش انسان از نطفه، که به نظر می رسد منظور از نطفه همان زیگوت یا سلول لقاح یافته باشد؛ سوم، تبدیل نطفه به علقه است، که مهم ترین بخش شروع شکل گیری خلقت است، چهارم، شروع رشد اجزای ابتدایی جنین است به شکل مضغه یا گوشت جویده شده است. این مرحله  در اجزای مختلف بدن انسان، متفاوت است. پنجم، آغاز حرکت جنین است که تقریبا ظاهر جنین کامل شده است. قرآن شکل گیری این دو مرحله را با تعبیر تبدیل مضغه به استخوان و رویاندن گوشت بر استخوان بیان می کند. یافته های علمی جنین شناسی تغییرات مختلف مراحل رشد جنین را بیان کرده است که می تواند تفسیر آیات قرآن در این زمینه باشد، هرچند قرآن به زبان علمی به تبیین مساله ی جنین شناسی نپرداخته است. مرحله ی ششم، دمیدن روح الاهی در جنین انسان است که با پایان یافتن خلقت ظاهری انجام می گیرد و هویت واقعی و معنوی انسان در این مرحله به کمال می رسد و قابلیت پیدا می کند که ملائکه بر او سجده کنند و شاهکار خلقت خداوند در این مرحله تحقق می یابد. لذا جنین انسان، که تا این مرحله با سایر موجودات از نظر رشد، شباهت داشت، به مرحله ای غیر مادی و الاهی قدم می گذارد و علاوه بر بعد مادی، دارای بعد معنوی هم می گردد.

خلقت, جنین, روح الاهی, قرآن, تفسیر علمی