حسین محمد زاده - دانشیار / دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم، مرکز تحقیقات آب های زیرزمینی و ژئوترمال (متآب)، مشهد، ایران
حمیده امیری - کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی/ دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم، مشهد، ایران.

دامنه تغییرات میانگین مقادیر ایزوتوپی آب های جوی محدوده پل ذهاب برای δ۱۸O بین ‰ ۹/۲- و ‰ ۶/۶- و برای δ۲H بین ‰ ۴/۱۴- و ‰ ۶/۳۱- به دست آمده است. خط ایزوتوپی آب جوی به دست آمده برای پل ذهاب (δ۲H = ۶.۶*δ۱۸O + ۱۲.۱) نشان دهنده دوتریوم مازاد۱ بالا ‰) ۱/۱۲) بوده و مقادیر بالای دوتریوم مازاد آب باران در ایستگاه های هواشناسی سرپل ذهاب، قصر شیرین و کرند (بین ‰۷/۸ و ‰ ۹/۲۰) تاییدی بر تاثیر بخار آب اتمسفر با منشا مدیترانه ای باشد. ترکیب ایزوتوپی منابع آب زیرزمینی محدوده پل ذهاب نسبت به نمونه های آب باران دارای دامنه تغییرات کمتری بوده و مقادیر میانگین ترکیب ایزوتوپی منابع آب زیرزمینی (آبرفتی و کارستی) برای δ۱۸O در گستره بین ‰ ۳/۵- و ‰ ۸/۶- و برای δ۲H در محدوده بین ‰ ۲/۲۹- و ‰ ۶/۳۶- قرار می گیرد. به طور کلی ترکیب ایزوتوپی (δ۲H وδ۱۸O) آب های کارستی در محدوده پل ذهاب تغییرات فصلی اندکی دارد و نشان دهنده وجود زمان کافی برای اختلاط آب های نفوذی با آب های بخش اشباع و زمان ماندگاری بالای آب در سازند می باشد. کمترین تغییرات فصلی ترکیب ایزوتوپی در بزرگترین چشمه های کارستی منطقه از جمله سرآبگرم، سرآب قلعه شاهین، چشمه ریجاب و سراب قره بلاغ دیده می شود. به همین سبب آب این چشمه ها دارای بیشترین زماندگاری در سازند بوده و در نتیجه سن نسبی آب چشمه بیشتر است. پیرامون سرآب کارستی ماراب، توسعه مجاری کارستی بیشتر و سرعت حرکت آب بیشتر و در نتیجه زمان ماندگاری و سن نسبی آب کمتر می باشد.

اکسیژن۱۸, دوتریوم, خط آب جوی, چشمه های کارست, زمان ماندگاری