علیرضا مشفق - دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی
علی مریدی - دانشگاه شهید بهشتی
جلال عطاری - عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

وجود بیش از ۵۰% جمعیت در حوضه های آبریز مرزی خاور میانه رقابت و منازعاتی را برای استفاده از منابع آبی مشترک سبب شده است. نیمه شرقی ایران با کمبود شدید آب روبه رو و مشهد که بخش اعظم آب آن از سد دوستی تامین می شود، وابسته به جریانات ورودی از رودخانه هریرود از سوی افغانستان می باشد. در این تحقیق تاثیر ساخت سد سلما بر روی جریان ورودی به سد دوستی در قالب سناریوهای مختلف بر اساس دکترین های تسهیم آب های مرزی بین کشورهای بالادست و پایین دست پرداخته شده است. با توجه به عدم وجود تفاهم نامه در برداشت آب از رودخانه مشترک هریرود، حقآبه ایران و افغانستان با استفاده از شاخص های اطمینان پذیری حجمی و شاخص آسیب پذیری ارزیابی شده است. نتایج شبیه سازی در صورت احداث سد سلما، عدم وجود تفاهم نامه میان کشورهای حوضه و برقراری دکترین حاکمیت سرزمینی مطلق حاکی از کمبود نیاز کشاورزی به مقدار ۳۵ درصد و کمبود آب شرب مشهد به میزان ۴۰ درصد نسبت به دکترین تمامیت ارضی محدود شده می باشد. مبنا قراردادن دکترین تمامیت ارضی محدود شده به تامین نیاز هر یک از کشورهای حوضه با توجه به منابع آب محدود حوضه آبریز کمک می کند.

حوضه های آبریز مرزی, سد دوستی, سد سلما, قوانین بین المللی, هریرود