رضا صمدزاده فهیم - کارشناس ارشد /سازه های هیدرولیکی.دانشکده مهندسی عمران. دانشگاه تبریز
مهدی ضرغامی - دانشیار/ دانشکده مهندسی عمران. دانشگاه تبریز.
وحید نورانی - استاد /دانشکده مهندسی عمران. دانشگاه تبریز

در مقاله حاضر، مخزن دریاچه ارومیه به کمک نرم افزار SURFER به صورت سه بعدی مدل شده و نمودار حجم-سطح دریاچه در ترازهای مختلف محاسبه شده است. سپس با محاسبه تبخیر، دبی جریان های سطحی و زیرزمینی وارده به دریاچه، میزان بارش و سایر عوامل تاثیرگذار، بیلان هیدرولوژیکی دریاچه به روش پویایی سیستم ها مدل شده است. حسن استفاده از روش پویایی سیستم ها، توانایی لحاظ بازخوردها و اثرات برگشتی به صورت پویا است. برای انجام محاسبات مربوط به بیلان از نرم افزار VENSIM استفاده گردیده است. پس از بررسی نتایج بیلان دریاچه، مشاهده می شود که به سبب موقعیت خاص حوضه، مهمترین عامل خروج آب از دریاچه، تبخیر سطحی می باشد؛ بنابراین احداث دایک می تواند تاثیر بسزایی را در کاهش سطح تبخیر دریاچه ایفا نماید. در این راستا سه سناریو مکانی برای محل احداث دایک ها پیشنهاد شده است و تاثیر هر دایک در جهت کاهش سطح تبخیر و بیلان هیدرولوژیکی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که با احداث دایک در سناریوی اول، پس از ۶۵ ماه، تراز دریاچه به ۱۲۷۴متر (تراز اکولوژیک) می رسد که برای رسیدن به این تراز در سناریوی دوم، ۱۲۰ ماه نیاز است. در سناریوی سوم در مدت ۱۰ سال، تراز دریاچه از ۱۲۷۲ متر فراتر نمی رود.

دریاچه ارومیه, مدل سه بعدی, احداث دایک, بیلان آبی