بهرام بختیاری - استادیار /بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
زهرا افضلی گروه - دانشجوی کارشناسی ارشد /مهندسی منابع آب و عضو انجمن پژوهشگران جوان، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
کورش قادری - استادیار/ بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

حداکثر بارش محتمل (PMP) و حداکثر سیل محتمل (PMF) از مسائل مهم در طراحی سازه های آبی به شمار می آیند. یکی از مناسب ترین روش های آماری برآورد PMP روش هرشفیلد است. در این مطالعه حداکثر باران ۲۴ ساعته با استفاده از اطلاعات ۱۲ تا ۵۳ ساله شش ایستگاه باران سنجی و یک ایستگاه سینوپتیک واقع در حوضه آبریز قره سو در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از دو روش آماری هرشفیلد (در دو نگرش استاندارد و تجدید نظر شده) استفاده شد. نتایج نشان داد که مطابق نگرش اول، عامل فراوانی (Km) و حداکثر بارش محتمل ۲۴ ساعته (PMP۲۴) به ترتیب در محدوده ۱۸- ۹۸/۱۶ و ۹۳/۵۲۴- ۰۷/۳۳۵ میلی متر برآورد شد. در نگرش دوم مقدار Km و PMP۲۴ به ترتیب در محدوده ۲۶/۵- ۳۶/۲ و ۳۰/۲۰۸- ۲۲/۱۱۸ میلی متر برآورد گردید. مقدار PMP۲۴  با دوره بازگشت های متفاوت با استفاده از توزیع آماری گامبل محاسبه شد که مقدار PMP۲۴  با دوره بازگشت های ۵۰ و ۱۰۰ سال به ترتیب ۲۰/۵۷۹ و ۵۹/۶۱۳ میلی متر در نگرش اول و ۶۹/۲۶۳ و ۷۰/۲۸۱ میلی متر در نگرش دوم به دست آمد. نسبت PMP۲۴ به حداکثر باران ۲۴ ساعته به عنوان یک معیار مستقل از شرایط آب و هوایی برای مقایسه PMP۲۴ در ایستگاه های مورد مطالعه استفاده شد. نتایج نشان داد که نگرش دوم هرشفیلد در مقایسه با نگرش اول آن در محدوده مورد مطالعه در حوضه قره سو، پایدار تر است. سپس به منظور ترسیم منحنی های هم باران، گرادیان بارندگی، مورد بررسی قرار گرفت و به دلیل عدم معنی داری این رابطه، جهت رسم نقشه هم مقدار PMP۲۴، روش معکوس وزنی فاصله (IDW) برای ترسیم منحنی ژرفا- پهنه- تداوم مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از این منحنی ها تبدیل PMP۲۴نقطه ای به منطقه ای در منطقه مورد مطالعه در حوضه قره سو امکان پذیر است.

حداکثر بارش محتمل (PMP), روش هرشفیلد, عامل فراوانی, منحنی ژرفا- پهنه- تداوم, قره سو