اسدالله مردشتی - دانشجوی دکترای /سازه های هیدرولیکی، بخش عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز
ناصر طالب بیدختی - استاد/ بخش عمران - دانشکده مهندسی- دانشگاه شیراز

یکی از بارزترین مشخصه های کاربردی سرریز پلکانی در مقایسه با سرریزهای دیگر، استهلاک انرژی قابل ملاحظه در طول مسیر سرریز است. بنابراین با توجه به ویژگی اصلی سرریز پلکانی، فهم کاملتر چگونگی استهلاک انرژی، برآورد میزان و نهایتا افزایش مقدار آن، محور بیشتر تحقیقات بوده است. در این تحقیق ضمن ارزیابی چگونگی و اندازه گیری میزان استهلاک انرژی سرریز پلکانی معمول، با توجه به اهمیت زیاد سهم زبری فرم بستر در میزان استهلاک انرژی با الهام از الگوی طبیعی فرم بستر پایدار پله- حوضچه ای در رودخانه های کوهستانی با شیب زیاد، اقدام به ارائه طرح جدید سرریز پلکانی با بستر ترکیبی پله- حوضچه ای گردیده است. در این راستا، شش الگوی مختلف تحت دو شیب مختلف سرریز و شش دبی متفاوت عبوری (جمعا ۷۲ حالت) مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته است. نتایج آزمایشگاهی در مقایسه آزمایشگاهی با سرریز پلکانی معمولی با خیز پلکان یکسان ، افزایش استهلاک انرژی تا حداکثر ۳۰ درصد را در سرریز پلکانی با فرم پله- حوضچه ای ترکیبی نشان می دهد که این نتیجه خود تاییدی در راستای بهینه بودن فرآیندهای طبیعی و راندمان بالای مدل سرریز پلکانی مرکب بعنوان یک مدل جدید سرریز پلکانی است.

استهلاک انرژی, اتلاف انرژی, سرریز پلکانی, پله- حوضچه ای, رودخانه کوهستانی