محمد روستائی علی مهر - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
بهروز آدیشی - دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی دام، گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

به منظور بررسی اثر عصاره علف چشمه بر ذخیره­سازی اسپرم خروس در دمای oC ۴ از ۱۵ قطعه خروس بالغ استفاده شد. جمع­آوری منی دو بار در هفته در ۵ نوبت انجام شد. انزال­ها در هر نوبت بعد از تجمیع به پنج قسمت تقسیم شد. مقدار صفر (شاهد)، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰ و mg/mL ۱۲۰۰ عصاره علف چشمه به هر قسمت اضافه شد. سپس نمونه­ها تا oC ۴ سرد و به مدت ۷۲ ساعت در این دما نگهداری شدند. در زمان­های صفر، ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت ذخیره­سازی، سلامت غشای ­پلاسمایی، زنده­مانی (رنگ­آمیزی هوخست ۳۳۲۵۸) و تحرک اسپرم ارزیابی شد. به منظور بررسی پراکسیداسیون چربی­های اسپرم پس از ۴۸ ساعت ذخیره­سازی، غلظت مالون­دی­آلدهید (MDA)  در ۱۰۶ × ۳۰۰ اسپرم تعیین شد. نتایج نشان داد که کمترین غلظت MDA (µM/mL ۰/۱) در تیمار µg/mL ۶۰۰ عصاره علف چشمه مشاهده شد (۰۵/۰>P). اثر مستقل عصاره علف چشمه بر زنده­مانی اسپرم نشان داد که کمترین زنده­مانی (۴/۷۳%) در تیمار µg/mL ۱۲۰۰ عصاره مشاهده شد (۰۵/۰>P). اثر متقابل عصاره علف چشمه و زمان ذخیره­سازی بر سلامت غشای ­پلاسمایی و تحرک پیش­رونده اسپرم معنی­دار بود (۰۵/۰P<). پس از ۴۸ ساعت ذخیره سازی، سلامت غشای پلاسمایی در مقدار mg/mL ۶۰۰ عصاره (۷۰/۹۰%) بیشتر از شاهد  بود (۰۵/۰>P). در ساعت ۷۲، تحرک پیش­رونده اسپرم در مقدار mg/mL ۶۰۰ (۵۱%) عصاره با mg/mL ۳۰۰ (۶۰/۴۲%) عصاره تفاوتی را نشان نداد (۰۵/۰P). بنابراین افزودن µg/mL ۶۰۰ عصاره علف چشمه به منی سبب بهبود ماندگاری اسپرم خروس در oC ۴ می­شود.

اسپرم, آنتی اکسیدان, خروس, فلاونوئید