جمشید داوطلب - دانشیار، رشته معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
ابوالفضل حیدری - دانشیار، رشته معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، زابل، ایران
فرهاد وحیدی نیا - استادیار، رشته مکانیک، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

معماری پایدار یکی از ایده های برنامه ریزی و طراحی برای ساخت و از جمله مباحثی است که امروزه به واسطه فراگیری و اهمیت موضوعات مورد بحث آن، در سطح گسترده ای به ویژه محافل علمی و دانشگاهی در عرصه عمل و بنیادهای حرفه ای مورد آزمایش و پژوهش است. در این مقاله با هدف شناخت مولفه های پایداری، پس از جستجو در مفاهیم پایداری و توسعه پایدار، به مفاهیم پایداری در معماری پرداخته شده و اصول و ویژگی هایی که یک ساختمان باید داشته باشد تا معماری پایدار به حساب آید بیان شده است. روش این پژوهش که از نوع کیفی و با رویکرد توصیفی است مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. به استناد این روش، معماری گذشته سیستان به طور عام و قلعه کافرون کوه خواجه سیستان به طور خاص مورد مداقه قرار گرفته است و با بررسی و تحلیل این معماری و اثر مولفه های اقلیمی و طبیعی بر آن، مشخص شده است که فنون و قواعد به کار رفته در آن واجد شاخص-های پایداری بوده و توانسته است به نحو شایسته ای به مسائل محیطی خود پاسخ دهد؛ بنابراین می توان معماری سیستان را معماری پایدار به حساب آورد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده استفاده از سقف های گنبدی، تهویه مطبوع طبیعی، ایوان در جبهه جنوبی بنا و جلوی اتاق ها، ضخامت زیاد دیوارها و بکارگیری مصالح با ظرفیت حرارتی مناسب، بوم آورد و سازگار با اقلیم در معماری پیش از اسلام منطقه سیستان با هدف پایداری می باشد.

پایداری، سیستان، قلعه کافران کوه خواجه، معماری