شرمین علیا - دانشجو دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
فرح حبیب - استاد گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
آزاده شاهچراغی - دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

استفاده از راهبردهای طبیعت در آفرینش معماری به طراحان کمک می کنند تا با بهره گیری از اطلاعات بیولوژیک، میان محیط مصنوع و طبیعت، تعادل و همساختی ایجاد نمایند و به سمت دنیای پایدار گام بردارند؛ این راهبردها تاثیر سازنده ای در حل پایدار مشکلات انسان دارند، اما به دلیل پیچیدگی هایشان و ماهیت بین رشته ای آن ها شناخت فرآیند آفرینش معماری با قاببندی الهام از طبیعت مورد نیاز است؛ همچنین نیاز به تغییر رفتار و پرورش تفکر پایدار، به عنوان یک دستگاه فکری است. این مهم با بهره گیری از منبع غنی دانش یعنی طبیعت امکانپذیر می شود. در این راستا با توجه گستردگی مقیاس اطلاعات بیولوژیک و عدم سهولت شناخت و بکارگیری آن ها و با توجه به فرآیندهای شناخت، مدلی برای بکارگیری مناسب استراتژی های بیولوژیک مورد نیاز می باشد. سوال اصلی پژوهش در راستای دستیابی به هدف پژوهش چنین مطرح شد:"چگونه می توان با الهام از طبیعت در فرآیند آفرینش معماری در جهت توسعه ی فضاهای سازگار با محیط زیست استفاده نمود؟ ". پژوهش حاضر با ماهیتی کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از راهبردهای ترکیبی انجام شده است. در راستای آزمون فرضیات، مطالعات میدانی با برگزاری آزمون و همچنین بهره گیری از راهبرد موردکاوی در مرتبه آموزش طراحی با الهام از طبیعت انجام شده است. موردکاوی و مطالعات میدانی که در دو مرحله ی پیش آزمون و آزمون در دو سال تحصیلی پی در پی و سه نیمسال تحصیلی بر روی دانشجویان مقطع کارشناسی پیوسته دانشگاه آزاد اسلامی بر روی ۱۳۲ دانشجو انجام پذیرفته. یافته های پژوهش موید این است که قاببندی بیولوژیک فرآیند آفرینش معماری بر اساس نوع نگرش حل مسئله طراحی آغاز می گردد. دانش و اطلاعات بیولوژیک موجب تغییر در فرآیند آفرینش معماری می گردد، مهم ترین تاثیر آن تغییر نوع نگرش در طراحی به منظور دستیابی به همساختی و ایجاد تعادل میان محیط انسان ساخت و طبیعت و در نتیجه افزایش بهره وری و دستیابی به پایداری و نه کاهش میزان ناپایداری می باشد.

مدل مفهومی, فرآیند آفرینش معماری, الهام از طبیعت, فرآیند طراحی