سمانه متقی - استادیار گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور- تهران- ایران
لیلا متقی - مدرس گروه علوم کشاورزی. دانشگاه پیام نور. تهران. ایران.
امیرحسین شیرانی راد - استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
امید لطفی فر - استادیار گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

به منظوربررسی تاثیر کاربرد زئولیت بر ویژگی های رشدی و عملکرددانه گیاه کلزا (Brassica napus) درشرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل-اسپلیت درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی باچهارتکرار درمزرعه موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذراجرا شد.رژیم های آبیاری در سه سطح(آبیاری پس از۴۰،۶۰ و ۸۰درصد تخلیه رطوبتی به ترتیب به عنوان عدم تنش،تنش خفیف وتنش شدید) وکاربردزئولیت در دو سطح (صفر و ۱۰تن در هکتار زئولیت) به صورت فاکتوریل در کرت های اصلی و ژنوتیپ های کلزا شامل لاین های KR۴ و Eldo و ارقام GKH۳۰۵ و Anatol در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش معنی دار قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، عملکرد ماده خشک، طول و تعداد خورجین در شاخه اصلی و شاخه فرعی، تعداد دانه در خورجین های اصلی و فرعی، عملکرد ماده خشک و دانه گردید. اعمال تنش متوسط و شدید خشکی باعث کاهش ۵۹ و ۸۶ درصدی عملکرد دانه شد. استفاده از زئولیت سبب افزایش معنی دار در کلیه صفات مذکور گردید. نتایج اثر متقابل زئولیت و تنش خشکی نشان داد که با افزایش محدودیت آب، کارایی زئولیت افزایش یافت به طوری کارایی زئولیت در عملکرد دانه در سطوح عدم تنش، تنش متوسط و شدید به ترتیب ۲۷،۶۴ و ۹۴درصد بود.در شرایط عدم تنش، لاینKR۴ و رقم GKH۳۰۵ به ترتیب در استفاده و عدم استفاده از زئولیت بالاترین عملکرددانه راداشتند ولی بااعمال تنش متوسط و شدیدعملکرد دانه در رقم Anatol مشاهده شد.بر این اساس استفاده از زئولیت،به ویژه در شرایط تنش شدید خشکی،با حفظ رطوبت خاک و کاهش اثرات تنش بر اجزاء عملکرد،می تواند سبب بهبودعملکرد دانه کلزا گردد.

Oil yield, seed per Silique, Seed weight, and Water deficit