بهزاد شوکتی - ۱- دانشجوی دکتری تخصصی اگرواکولوژی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
محمد رضا اصغری پور - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
بختیار فیضی زاده - استادیار دانشکده GIS و سنجش از دور، دانشگاه تبریز. تبریز، ایران

این مطالعه با هدف پهنه بندی اگرواکولوژیکی گیاه زیره سبز در راستای شناسایی مناطق مستعد کشت این گیاه در استان آذربایجان شرقی با استفاده از تکنیک آنالیز مکانی GIS انجام گرفت. در این خصوص، داده های مورد نیاز در قالب معیارهای مربوط به شرایط خاک، توپوگرافی، شاخص های اقلیمی جهت فرآیند مدل سازی بکار گرفته شدند. معیارهای مذکور در قالب لایه های اطلاعاتی آماده سازی شد و پس از استانداردسازی برای تلفیق مورد استفاده قرار گرفتند. با توجه به اینکه روش مطالعه در این پژوهش مبنی بر آنالیز مکانی GIS بود، در ابتدا پارامتر ها استانداردسازی شدند و بر اساس سیستم تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن های معیار استخراج شدند. سپس سیستم تحلیل تصمیم گیری چند معیاره (MCDA) جهت تلفیق لایه های اطلاعاتی و استخراج نتایج بکار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که استان آذربایجان شرقی جهت کشت زیره سبز از پتانسیل بالایی برخوردار است و امکان کشت آن در شهرستان های مرند، شبستر، ورزقان، سراب، میانه، کلیبر، بستان آباد، سهند و مراغه با سطح عملکرد بالا در واحد سطح وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که ۲۵۶۱۱۵۱ هکتار از اراضی این استان دارای پتانسیل کشت بالا و ۲۰۱۷۹۱۶ هکتار دارای پتانسیل کشت متوسط هستند. با توجه به عدم توجه کافی به امکان سنجی کشت این گیاه در استان آذربایجان شرقی، نتایج حاصل از این پژوهش می تواند زمینه ساز آگاهی بیشتر کشاورزان و متخصصین کشاورزی از امکان کشت و کار این گیاه و بهرهبرداری مطلوب تر از منابع طبیعی شود.

اقلیم, امکان سنجی, توپوگرافی, سیستم اطلاعات جغرافیایی, سیستم تحلیل سلسله مراتبی