عبدالرضا داودی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
بهرام میرشکاری - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
امیرحسین شیرانی راد - استاد، موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال و بذر، کرج، ایران
فرهاد فرح وش - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
ورهرام رشیدی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

به منظور ارزیابی اثر سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن ژنوتیپ های مختلف کلزا در تاریخ های کاشت مرسوم و تاخیری، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، طی دو سال زراعی۹۳-۱۳۹۲ و ۹۴-۱۳۹۳ اجراء گردید. عامل اول تاریخ کاشت، در سه سطح شامل کاشت در تاریخ ۱۵ مهرماه (کشت مرسوم)، ۲۵ مهر و ۵ آبان ماه (کشت تاخیری)، عامل دوم سلنیوم در دو سطح شامل عدم کاربرد و کاربرد آن و عامل سوم ژنوتیپ، در شش سطح شاملOpera,L۷۲,KR۱, GKH۳۷۰۵,GKH۰۲۲۴,Neptune که عامل اول و دوم به صورت فاکتوریل در کرت های اصلی و عامل سوم به صورت اسپلیت پلات در کرت های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش اثر سال، تاریخ کاشت، سلنیوم و ژنوتیپ بر کلیه صفات مورد بررسی و برهمکنش دوجانبه تاریخ کاشت و ژنوتیپ بر تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، اروسیک اسید و گلوکوزینولات دانه معنی دار بود. اگرچه کاربرد سلنیوم در هر سه تاریخ کاشت باعث افزایش عملکرد دانه گردید اما این افزایش درشرایط کشت مرسوم (۱۵مهر) در رقم Opera، ۷/۸% و درشرایط کشت تاخیری (۵ آبان) در لاین امیدبخش KR۱، ۴/۱۳% بود، به طوری که مشخص شد کاربرد سلنیوم در شرایط کشت تاخیری، سبب ارتقای عملکرد دانه از ۲۵۳۶ به ۲۸۷۶ کیلوگرم در هکتار در لاینKR۱ گردید.

اجزای عملکرد, اروسیک اسید, تاریخ کاشت, درصد روغن, گلوکوزینولات دانه