سید محمدرضا احتشامی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مهدی رمضانی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
متین فروزی - - گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

به منظور بررسی صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک ژنوتیپ های ذرت علوفه ای، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ اجرا شد. در این آزمایش ۲۰ ژنوتیپ ذرت علوفه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل طول دوره رشد، تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک غلاف، وزن تر و خشک بلال، عملکرد تر و خشک علوفه و صفات کیفی بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی داری در سطح یک درصد برای تمامی صفات به غیر از صفت طول دوره رشد بود. نتایج تجزیه به عاملی به روش تجزیه به مولفه های اصلی بعد از دوران واریماکس، وجود چهار عامل اصلی کیفیت علوفه (۷۸/۲۸)، عملکرد علوفه (۹۶/۱۹)، خصوصیات مورفولوژیکی (۱۸/۱۲) و خصوصیات فیزیولوژیکی (۱۳/۱۲) را که در مجموع ۰۵/۷۳ درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه می کرد، نشان داد. بر اساس بای پلات حاصل از دو مولفه اصلی اول و دوم ژنوتیپ های شماره ۲، ۱۷، ۴ و ۱۲ به عنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی گردید. نتایج تجزیه کلاستر به دو روش وارد و متوسط فاصله حاکی از تفکیک کلیه ارقام در سه خوشه مجزا بود.

تجزیه عاملی, تجزیه کلاستر, رقم, مولفه اصلی