علی شهریاری - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان
آدام ب. پوته - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه UPM مالزی
آنوار ب. عبدالرحیم - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه UPM مالزی
گیزان ب. صالح

کمبود آب یکی از عوامل مهم محدود کننده تولید محصولات در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثرمتقابل تنش آبیاری و میزان نیتروژن مصرفی برمیزان نسبی آب برگ و میزان پرولین برگ، محتوای کلروفیل برگ، میزان تولید دانه گرده و زنده مانی آن و همچنین میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای دو هیبرید ذرت شیرین ۹۶۸ و ۹۲۶ در شرایط گلخانه ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال ۱۳۸۹و در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه پوترا (UPM) مالزی اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح آبیاری (آبیاری کامل در طول دوره رشد (شاهد)، تنش رطوبتی در مرحله رشد سبزینه ای، تنش رطوبتی در مرحله رشد زایشی و تنش رطوبتی در مرحله رشد سبزینه ای و زایشی)، سه سطح کود نیتروژن (۴۰، ۱۲۰ و ۲۰۰ کیلو گرم در هکتار از منبع اوره) و دو هیبرید (هیبرید ۹۶۸ و هیبرید ۹۲۶) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تنش آبیاری و کود نیتروژن بر کلروفیل برگ، میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای معنی دار بود و با کاهش میزان مصرف نیتروژن و تنش آبیاری این مقادیر کاهش یافت. نتایج تیمارهای آبیاری بر میزان فتوسنتز نیز نشان داد که تنش رطوبتی در مرحله رشد سبزینه ای و زایشی به ترتیب باعث کاهش ۵۴ % و ۸۴ % در مقایسه با تیمار آبیاری شاهد شد. اما در هدایت روزنه ای کاهش میزان نیتروژن تا سطح ۱۲۰ کیلو گرم در هکتار تفاوتی را با ۲۰۰ کیلو گرم در هکتار نیتروژن نشان نداد. میزان پرولین نیز تحت تاثیر تنش آبیاری در گیاه افزایش یافت. میزان دانه گرده نیز با کاهش مصرف نیتروژن و تنش آبیاری کاهش یافت. اما زنده مانی دانه گرده با تنش آبیاری به میزان ۳۹ % کاهش یافت.

تنش آبیاری, پرولین, کمبود نیتروژن, میزان رطوبت نسبی برگ, میزان فتوسنتز, هدایت روزنه ای