نسیم حسن زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی
رئوف سیدشریفی - دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی

استفاده از کودهای زیستی که دارای رگه های مختلف میکروبی هستند به کاهش استفاده از کودهای شیمیایی منجر شده و محصولاتی با کیفیت بالا و بدون مواد شیمیایی مضر برای سلامتی انسان تولید می کنند. به منظور بررسی تاثیر تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد و تقسیط کود نیتروژن بر شاخص های رشدی، عملکرد و صفات مورفولوژیک تریتیکاله (Triticosecale wittmack) رقم جوانیلو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۱ در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تقسیط کود نیتروژن در ۴ سطح T۱  (۲/۱ در زمان کاشت + ۲/۱ در مرحله ساقه روی)،T۲  (۳/۱ در زمان کاشت + ۳/۱ در مرحله ساقه روی+ ۳/۱ پیش از ظهور سنبله)،T۳  (۴/۱ در زمان کاشت + ۲/۱ در مرحله ساقه روی + ۴/۱ در مرحله سنبله دهی) وT۴  (۴/۱ در زمان کاشت+  ۴/۱ در مرحله پنجه دهی+  ۴/۱ در مرحله ساقه روی + ۴/۱ در مرحله سنبله دهی) به همراه تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد در چهار سطح B۰ (عدم تلقیح بذر)،B۱  (تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین ۵)،B۲  (آزوسپریلیوم لیپوفروم استرین OF) و B۳(سودوموناس پوتیدا استرین۴) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش تلقیح بذر با باکتری و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد دانه، شاخص های رشدی و صفات مورفولوژیکی مورد بررسی معنی دار بود. تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد و سطوح دوم و سوم تقسیط کودی، موجب افزایش عملکرد و بهبود شاخص های رشدی و صفات مورفولوژیک گردید، بطوریکه بیشترین شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و وزن خشک تک بوته در برهمکنش تیمارهای باکتری های ازتوباکتر و آزوسپریلوم و در سطوح دوم و سوم تقسیط کودی مشاهده گردید. ترکیب تیماری تلقیح بذر با ازتوباکتر و سطح دوم تقسیط کودی، عملکرد دانه را تا حدود ۵/۲ برابر تیمار شاهد افزایش داد. بیشترین مقادیر برای صفات مورفولوژیکی تریتیکاله در تلقیح با باکتری های محرک رشد در سطح دوم و سوم تقسیط کودی بدست آمد.

سرعت رشد محصول, شاخص سطح برگ, عملکرد, کود زیستی