امیر محتشم امیری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
ابوالفضل فرجی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسین عجم نوروزی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
کمال پیغام زاده - دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز

هدف از این مطالعه، بررسی رابطه بین فنولوژی با برخی صفات مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد در سیستم های مدیریت مختلف در دو رقم سویا گرگان ۳ و کتول در منطقه گرگان بود. برای این منظور ۱۶ مزرعه سویا از رقم گرگان ۳ و ۱۸ مزرعه سویا از رقم کتول انتخاب شدند. سپس، در هر مزرعه ارزیابی های لازم بر روی پارامترهای مرتبط با فنولوژی و عملکرد دانه انجام شد. به طور کلی، بررسی روابط رگرسیونی نشان داد که در هر دو رقم بین مراحل فنولوژیکی با تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در متر مربع، ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه رابطه رگرسیونی معنی داری وجود داشت. به طوری که، رابطه بین تعداد روز از کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک با ماده خشک اندام هوایی در رقم های گرگان ۳ (**۷۰%=R۲) و کتول (**۶۲%=R۲) مثبت و معنی دار بود. از طرفی، رابطه بین تعداد روز از کاشت تا شروع گلدهی و روز از کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک با عملکرد دانه در هر دو رقم معنی دار بود. در رقم گرگان ۳ این رابطه به صورت رگرسیون منفی و خطی درجه ۲ (به ترتیب  **۷۱%=R۲و **۸۰%=R۲)  و در کتول به صورت رگرسیون مثبت و خطی درجه ۱ (به ترتیب **۶۹%=R۲ و *۵۱%=R۲) بود. همچنین، رابطه رگرسیونی بین ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه در هر دو رقم به صورت لگاریتمی و معنی دار بود (در سطح احتمال ۱%). این رابطه لگاریتمی به ترتیب ۵۳ و ۶۷ درصد از تغییرات را در ارقام گرگان ۳ و کتول توجیه کرد. نتایج این آزمایش نشان داد که با درک رابطه بین فنولوژی و صفات زراعی در مدت چرخه رشد سویا تحت شرایط مزرعه و با تنظیم مقیاس زمانی مراحل نموی می توان عملکرد را افزایش داد.