مسعود باقری قهفرخی - دانشجوی دکتری اقتصاد، گروه اقتصاد،واحد دهاقان،دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان ، ایران
فرزاد کریمی - دانشیار اقتصاد،گروه مدیریت،واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی،مبارکه،ایران
مصطفی رجبی - استادیار اقتصاد،گروه اقتصاد،واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی،خمینی شهر،ایران
سید محمدرضا داودی - استادیار اقتصاد،گروه اقتصاد،واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان،ایران

در نظریه فضای محصول، احتمال اینکه یک کشور قادر به توسعه تولید و صادرات یک محصول باشد به توان مندی های فعلی آن در تولید دیگر محصولاتی که تشابه و ارتباط نزدیکی با آن محصول از منظر توان مندی ها دارند، بستگی دارد. در این تحقیق سعی شده است بر اساس نظریه فضای محصول، پویایی صادرات محصولات صنعت مواد غذایی ایران بررسی شود. برای این منظور از شاخص چگالی که متغیر مهم مستخرج از رویکرد فضای محصول می باشد در یک مدل اقتصاد سنجی صادرات به عنوان متغیر توضیحی استفاده و تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی داده های پانلی برای تخمین مدل تجربی به کار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، ضریب اثرگذاری شاخص چگالی بر صادرات محصولات صنایع غذایی مثبت و در سطح یک درصد آماری معنی دار می باشد. بر این اساس، نظریه فضای محصول، رویکرد مناسبی برای شناسایی محصولات جدید در صنعت مواد غذایی به منظور توسعه صنعت مورد نظر و متنوع سازی سبد صادراتی کشور می باشد. رشته فعالیت هایی که توسعه تولید و صادرات محصولات زیرمجموعه آن ها می توانند به متنوع سازی سبد صادراتی کمک کند عبارتند از: (۱) آرد و کنجاله (۲) مربا، ژله و میوه، (۳) قنادی شکری، (۳) میوه و آجیل، (۴) آب میوه، (۵) قند نیشکر و چغندر و (۶) سایر محصولات گیاهی می شود که به گسترش حجم سبد فعلی تولیدی و صادراتی کشور کمک شایانی می کند. بر اساس هسته مرکزی نظریه فضای محصول، توصیه می شود به منظور توسعه تولید محصولات جدید در صنعت مواد غذایی، بین بنگاه های تولیدی فعال در این صنعت ارتباط شبکه ای برقرار گردد که عامل مهمی در بکارگیری تکنولوژی های جدید می باشد.

صادرات/ نظریه فضای محصول/ شاخص چگالی / صنایع غذایی / داده های پانلی / تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی, چکیده