راضیه عربی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد سیرجان، کرمان، ایران

هدف از پژوهش حاضر »بررسی عقد فضولی و انتقال مال غیر در حقوق موضوعه ایران« می باشد. در فقه امامیه و حقوق ایران حکم معاملهی فضولی در اغلب موارد عدم نفوذ است. این اختالف در احکام، ریشه در وجود مبانی متفاوت در این نظامها دارد. همچنین رابطه معامله فضولی و فروش مال غیر، یکی از مسائل ظریف و در عینحال مهم حقوق مدنی و حقوق جزا است که سکوت قانون گذار و تعارض های فراوان در متون فقهی، حیرت عقول و سرگردانی افهام را دو چندان ساخته است. در مورد رابطه این دو نهاد، احتمال های گوناگونی هم چون تباین، تساوی، عمومی و خصوص من وجه و عموم و خصوص مطلق قابل طرح است. از آنجا که تشخیص و تفکیک این دوعنوان، آثار عملی مهمی دارد از جمله این که در صورت صدق عنوان »فروش مال غیر« مجازات کالهبرداری بر آن مترتب می شود و از طرفی در مقررات موضوعه و نوشته های حقوقی، مالک روشنی برای تمایز عقد فضولی وانتقال مال غیر ارائه نشده است؛ در این پژوهش سعی شده است وجوه تشابه و افتراق آن ها روشن گردد تا شاید الهام بخش قانون گذار برای پیش بینی مالک شخصی در قانون باشد.

معامله فضولی، فروش مال غیر، حقوق مدنی، حقوق مدنی ایران