همایون احمدوند - دکتری فیزیک دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر
محمد اکبری نسب - دانشکده علوم دریایی و محیطی، دانشگاه مازندران، بابلسر
ایمان اسماعیلی پایین افراکوتی - دانشکده مهندسی برق، دانشگاه مازندران، بابلسر
محمد علی نجارپور - استادیار ، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

شناخت جریان های سطحی یکی از موضوعات اساسی در اقیانوس شناسی است. این جریان های بر اثر عوامل مختلفی از قبیل حضور باد غالب، چرخش زمین و تغییر در چگالی آب دریا به وجود می آیند. در این مطالعه به پیش بینی جریان های سطحی تنگه هرمز با استفاده از  مدل GMDH پرداخته شده است. جهت راه اندازی این مدل، داده های سری زمانی سرعت جریان سطحی این حوضه با گام میانگین زمانی ۵ روزه بکار برده شده است. برای بررسی محدوده های سطحی موثر بر جریان های تنگه هرمز، حوزه خلیج فارس به ۱۱ محدوده تقسیم شد. سپس با استفاده از تحلیل رگرسیونی و مدل  GMDH و ۱۱ محدوده مشخص شده، سه ناحیه حواشی تنگه هرمز که بر  جریان های سطحی این تنگه  موثرتر هستند انتخاب گردید. در ادامه با استفاده از الگوی تبادل آب جونز و همکاران که در سال ۲۰۰۳  ارائه شده است، ترکیبات مختلفی از سه ناحیه مشخص شده استخراج و به عنوان ورودی مدل GMDH بکار برده شدند. نتایج نشان داد که ترکیب این سه ناحیه و استفاده از الگوی جریان های جونز سبب کاهش شاخص خطای پیش بینی نسبت به حالت قبل از ترکیب آنها می شود. در ادامه به علت حضور گردابه هایی پادساعتگرد در مقیاس حوضچه ای در ماهه های مارس تا جولای، کارایی مدل با حذف این ماه ها مورد بررسی قرار گرفته شد که دقت مدل با این روش کاهش یافت. در انتها با دسته بندی داده ها مشخص گردید که مدل GMDH دقت مناسبی در پیش بینی سرعت های بالا دارد.

جریان های سطحی, تنگه هرمز, مدل GMDH, تحلیل رگرسیونی, الگوی جونز