محبوبه حاجی اسماعیلی - دانش آموخته دکترای گروه سازه های آبی دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر پسادکترای گروه اکولوژی و مدیریت رودخانه، دانشگاه کارلستاد، کارلستاد، سوئد
سید علی ایوب زاده - استاد گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
اصغر عبدلی - استاد گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

مدل های ریاضی فردگرای مبتنی بر تئوری بیوانرژی به عنوان آخرین تلاش های انجام شده در زمینه مدل سازی زیستگاه های رودخانه ای در علم اکوهیدرولیک مطرح می باشند. فرض اصلی این نوع مدل ها بر این است که خصوصیات جمعیت ماهی از رشد، بقا و تولیدمثل افراد ناشی می شود و فرآیندهای مبتنی بر خصوصیات فردی نیز تحت تاثیر شرایط اکوهیدرولیکی زیستگاه و میزان انرژی دریافتی و مصرفی ماهی می باشد. در تحقیق حاضر که از اولین پژوهش های انجام شده در زمینه کاربرد مدل های فردگرا به منظور شبیه سازی و ارزیابی مطلوبیت زیستگاه های رودخانه ای در ایران می باشد، با معرفی و کاربرد مدل ریاضی inSTREAM به تشریح مبانی و روش مدل سازی فردگرای جمعیت ماهی بر مبنای تئوری بیوانرژی پرداخته شده است. همچنین به منظور آشنایی با نتایج حاصل از مدل سازی، بخش هایی از نتایج کاربرد مدل در ارزیابی زیستگاه های قزل آلای خال قرمز رودخانه الرم در پارک ملی لار ارائه شده است. بررسی قابلیت های مدل فردگرای inSTREAM و نیز نتایج حاصل از مدل سازی های بیوانرژی ارائه شده در تحقیق حاضر نشان داد که با استفاده از رویکرد مدل سازی معرفی شده در این تحقیق می توان تغییرات زمانی رشد گونه و کیفیت زیستگاهی، و نیز مناطق بهینه برای زیست ماهی را با توجه به تاثیر توامان عوامل زیستی و غیرزیستی بر توزیع انرژی در رودخانه تعیین نمود و از آن در مدیریت و مهندسی اکوسیستم رودخانه و نیز تخمین جریانات اکولوژیک بهره گرفت. این مدل همچنین در زمینه شیلات و آبزی پروری به منظور فراهم نمودن تولید بیشتر ماهی و بهره برداری پایدار از این منابع پروتئینی تجدیدپذیر، کاربردی می باشد.

تئوری بیوانرژی, رودخانه الرم, زیستگاه های رودخانه ای, قزل آلای خال قرمز, مدل سازی فردگرا, مدل inSTREAM