مریم پازکی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته هیدروژئولوژی، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مرتضی مظفری - استادیار گروه هیدروژئولوژی، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
الهام فیجانی - استادیار گروه هیدروژئولوژی، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
عبداله سهرابی بیدار - دانشیار گروه زمین شناسی مهندسی، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

بررسی رابطه بین ویژگی های ژئومکانیکی توده سنگ و تزریق پذیری آن در برآورد هزینه ساخت پرده تزریق سدها اهمیت زیادی دارد. به دلیل قرارگیری برخی سدها در مناطق کارستی، بیشتر روابط به دست آمده بین این ویژگی ها مربوط به سنگ های کربناته است. بنابر برخی پژوهش ها، نتایج آزمایش لوژان معیار مناسبی برای تخمین مقدار سیمان خوری در سنگ های آهکی است. سد رودبال داراب با حجم مخزن ۸۲ میلیون مترمکعب، بر روی سنگ آهک سروک و واحدهای رادیولاریتی کرتاسه ساخته شده است. در این پژوهش، با تجزیه وتحلیل داده های گمانه های اکتشافی پرده تزریق، میزان همبستگی و رابطه بین سیمان خوری با مقادیر شاخص کیفی و تراوایی سنگ های آهکی و رادیولاریتی ساختگاه سد رودبال تعیین شده است. با بررسی شاخص کیفی سنگ مشخص شد که سنگ های آهکی کیفیت بهتری نسبت به واحد رادیولاریتی دارد. نتایج آزمایش لوژان نشانگر نفوذپذیرتر بودن سنگ های آهکی نسبت به واحد رادیولاریتی بود. داده های سیمان خوری نشان می داد که مقاطع با خورند زیاد، بیشتر در سنگ های آهکی متمرکز شده و این بخش خورند بیشتری نسبت به واحد رادیولاریتی دارد. در بین داده های ارزیابی شده، مقدار خورند سیمان تنها با مقادیر تراوایی رابطه معناداری نشان می داد. بر اساس رابطه های ارائه شده بین میزان سیمان خوری و تراوایی، تخمین مقدار خورند در بخش آهکی (با ضریب همبستگی ۸۷/۰) از دقت بسیار بیشتری نسبت به واحدهای رادیولاریتی (با ضریب همبستگی ۴۳/۰) برخوردار بود. بر اساس نتایج این پژوهش، در ساختگاه های با سنگ شناسی گوناگون، جداسازی داده های حاصل از حفاری در واحدهای سنگی مختلف و انجام محاسبات به صورت جداگانه را می توان به عنوان گامی مهم برای کاهش خطا در تخمین میزان سیمان خوری سنگ ها درنظر گرفت.

سد رودبال, سیمان خوری, شاخص کیفی سنگ, فرار آب, لوژان