محمد خالدی علمداری - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
ابوالفضل مجنونی هریس - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
احمد فاخری فرد - استاد گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

ضریب هدایت هیدرولیکی و ضریب ذخیره آبخوان، ازجمله مهم­ترین ویژگی­های هیدرولیکی آبخوان­ها محسوب می­شوند. امروزه با توجه به پیشرفت­های نرم­افزاری، استفاده از مدل­های عددی در بهره­برداری از آبخوان­های آب زیرزمینی گسترش یافته است. مدل­سازی، یکی از بهترین ابزارها برای بررسی و شبیه­سازی وضعیت منابع آب است. از مزایای مدل­سازی می توان به تعیین هم زمان چند پارامتر مثل بار هیدرولیکی، مسیر جریان و غیره اشاره کرد. همچنین با استفاده از مدل­سازی، می توان عکس العمل حوضه را در مقابل تغییراتی از قبیل تغذیه طبیعی یا مصنوعی و میزان پمپاژ شبیه­سازی نموده و با اعمال راهکارهای مناسب، بهترین عملکرد سیستم را تعیین و در جهت مدیریت حوضه از آن استفاده کرد. در مطالعه حاضر، با استفاده از مدل عددی MODFLOW و رابط کاربری GMS برای شبیه سازی و واسنجی مدل، خصوصیات هیدرودینامیکی آبخوان دشت شبستر به­صورت منطقه­ای ارزیابی شد. پس واسنجی مدل مفهومی تولیدشده، ضرایب هیدرودینامیکی استخراج شد. بر این اساس مقادیر RMSE مربوط به بار هیدرولیکی برای حالت­های ماندگار و غیرماندگار به ترتیب ۵۹/۰ و ۹۵/۰ حاصل گردید. نتایج مستخرج از شبیه سازی بیانگر این بود که هرچه آبخوان ناهمگن­تر باشد، ضرایب هیدرودینامیکی نیز به تبع آن متنوع خواهد بود و این تنوع به علت وجود آبرفت­هایی با منشا سازندهای زمین شناسی متنوع و تخلخل و نفوذپذیری مختلف، از روند خاصی پیروی نکرده و حتی ممکن است که در دونقطه نزدیک به­هم، تفاوت های چشمگیری وجود داشته باشد.

آبخوان, ضرایب هیدرودینامیکی, مدل سازی, قابلیت انتقال