مهسا اکبری شارک - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معماری ، دانشگاه فردوسی مشهد،
شهرام پوردیهیمی - استاد گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی تهران،
رضا سرعلی - دکتری معماری ، دانشگاه شهید بهشتی تهران
سیده فاطمه موسوی نیا - استادیار گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه فردوسی مشهد

پدیدارشناسی رویکردی است که هم به مثابه دستگاهی فلسفی و شیوهای از اندیشیدن و هم به مثابه روشی مستقل در پژوهش های علوم انسانی و اجتماعی شناخته می شود. تحلیل پدیدارشناسی ، به عنوان یک روش تحقیق ، درصدد فهم معنی ، ساختار و ماهیت تجربه زیسته از یک پدیده برای شخص یا گروهی از افراد است . در چند دهه اخیر علاقه فزایندهای به کاربرد تحلیل پدیدارشناسی در رشته های گوناگون ایجاد شده است . در حوزه معماری ، این رویکرد بر مبنای فهم تجربه زیسته کاربران در فضای معماری و بازنمایی آن تعریف می شود که هدف آن دریافت کیفیت های اصلی محیط زندگی و ارتقای آنهاست . هدف پژوهش حاضر کاربست آموزههای پدیدارشناسی به منظور فهم و شناخت معنای نهفته در تغییرات کالبدی خانه از طریق تفسیر کیفی تجارب مکانی کاربران است . در این راستا، خانه ای در خیابان بزرگمهر مشهد به عنوان نمونه موردی انتخاب و با سه نفر از ساکنان خانه مصاحبه هایی با تمرکز بر تغییرات کالبدی صورت گرفته از ابتدای ساخت خانه تا کنون، انجام شده است . نتایج تحقیق حاکی از آن است که کاربران از ابتدای سکونت ، درصدد ایجاد تغییراتی در محیط زندگی خود در راستای هم سو کردن آن با معانی ذهنی جدید خویش و به دنبال آن دستیابی به کیفیت مطلوب محیط زندگی بوده اند. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که در گذر زمان، تغییر در تلقی ساکنان از مفاهیمی مانند مالکیت و هویت شخصی ، حریم و احساس خلوت، آسایش و رفاه خانوادگی ، معاشرت، زندگی جمعی و روابط خویشاوندی می تواند منجر به ایجاد تغییرات کالبدی شود.

پدیدارشناسی ، خانه ، تجربه زیسته ، کیفیت محیط زندگی .