حسام فتحی سقالکساری - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
نداسادات صحراگرد منفرد - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
سیدعباس یزدانفر - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

در عصر حاضر جدایی معماری مسکن روستایی از معماری ارزشمند بومی ، باعث پیدایش مشکلات زیادی در زمینه های زیست محیطی ، اجتماعی و اقتصادی شده است . برای حل این معضلات لازم است ضمن توجه به مقتضیات معاصر، معماری بومی مسکن روستایی مورد واکاوی قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر شناسایی و بررسی اهمیت مولفه های موثر بر مسکن بومی روستایی بوده و برای این منظور از روش توصیفی -تحلیلی استفاده شده است . ابتدا با مرور ادبیات تحقیقات صورتگرفته در ۴۸ مرجع مرتبط با مسکن بومی و روستایی ، مولفه های موثر بر موضوع مورد پژوهش شناسایی شد. در مرحله بعد میزان اهمیت هریک از مولفه ها بر اساس فراوانی در تحقیقات منتخب که شامل ۲۱ مقاله بوده است ، به وسیله روش آنتروپی شانون مشخص شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد مولفه » سازگاری با شرایط اقلیمی « بیشترین اهمیت را در ادبیات محققان داشته است . همسازی با اقلیم از مهم ترین ویژگی های معماری بومی روستایی محسوب شده و در طول زمان تکامل یافته است . اما امروزه غفلت از این شاخصه مهم موجب هدررفت انرژی و آسیب به محیط زیست می شود. لذا بهبود مسکن روستایی مستلزم توجه به ویژگی های اقلیمی و مطالعه روشهای همسازی مسکن روستایی با آن می باشد. »ساخت و نگهداری آسان و ارزان« از دیگر مولفه های بااهمیت در شکل گیری مسکن روستایی محسوب می شود. ساخت و ساز یا مرمت خانه های روستایی معمولا با استفاده از امکانات بومی ، متناسب با نیاز ساکنین و اغلب توسط خود روستاییان ساخته شده است که نتیجه آن کاهش هزینه های مربوط به ساخت و ساز است . »همبستگی زندگی و معیشت « به عنوان یکی از مولفه های پر اهمیت در حوزه مسکن بومی روستایی است که اساس زندگی روستاییان را شکل داده و نقشی تعیین کننده در سازماندهی فضایی مسکن بومی روستایی دارد.

مسکن روستایی ، مسکن بومی ، آنتروپی شانون