حمید محمدی - پژوهشگر مقطع پسا دکتری و دانش آموخته مقطع دکتری روابط بین الملل،اصفهان

آب بخش جدایی ناپذیر زیست اجتماعی است و بدون آن تمدن نوین اسلامی غیر قابل دستیابی است . گستره تاثیر آب در زندگی انسان از فردی تا فعالیت های اقتصادی ،کشاورزی ،صنعت ، اجتماعی و حتی فرهنگی را شامل می شود. گواه این امر قرارگیری حوزههای تمدنی در مسیر رودخانه های بزرگ است . در این گذرگاه دسترسی به آب در زیستگاههای بشری عاملی برای ایجاد ثبات و امنیت بوده و کمبود آن ثبات و امنیت پایدار را دچار بحران می نماید. با نگاهی به بیانیه گام دوم انقلاب میتوان گفت امنیت پایه و اساس هرگونه تغییر و توسعه است . روستانشینان در صورت بی آبی و تخریب محیط زیست زیستگاه های خود در جستجوی امنیت در زیستگاههای دیگر ترک دیار کرده و مهاجرت به شهرها را در پیش می گیرند. مهاجرت به شهر معضلاتی همچون حاشیه نشینی ، رشد جمعیت ، آلودگی ، شکاف اجتماعی ، تهدید امنیت غذایی ، فرسایش خاک، آلودگی آب و ... را برای شهرها ایجاد می کند. کشور ترکیه اقدام به اجرای ابر پروژه های عظیم آبی نموده که اجرای این پروژه ها به طرق مختلف بر اقلیم و محیط زیست جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذاشته است . این اقدام به از بین رفتن زیستگاه های طبیعی ، بحران ریزگردها، خشک شدن تالاب ها، خشک شدن چاه های کشاورزی و...نهایتا موجب مهاجرت روستاییان به شهر را عامل شده است . علاوه بر این موارد محیط زیست شهری نیز دچار بحران گردیده است . پژوهش حاضر با بهرهگیری از این فرضیه به بررسی تاثیر اجرای پروژه های آبی ترکیه بر شئون مختلف امنیت خصوصا امنیت محیط زیست شهری پرداخت است . این پژوهش با استفاده از نظریه مکتب کپنهاگ که برداشتی موسع از امنیت دارد، به بررسی امنیت زیست محیطی به عنوان یکی از ابعاد امنیت می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد اجرای پروژه های آبی ترکیه با به خطر انداختن امنیت زیست محیطی ، موجبات ایجاد بحران های متعددی را ابتدا برای شهرهای نزدیک به حوزه ی آبریز رودهای مرزی ارس، دجله و فرات، قره سو، ساری سو و ... و سپس برای کل شهرهای کشور خواهد بود که مدیران شهری را دچار چالش های فراوانی خواهد کرد.

ترکیه ، مدیریت شهری،بیانیه گام دوم انقلاب، مکتب کپنهاگ، امنیت زیست محیطی ، داپ