علیرضا خسروزاده - دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد
نسترن امانی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

ریتون ها ظروفی آشامیدنی هستند که به شکل نیم تنه فوقانی بدن یا به شکل سر و شاخ یک حیوان در آمده اند و در کل ظروفی که جانورسان بوده و دارای روزنه ورود و خروج مایع باشد تحت عنوان ریتون طبقه بندی می نمایند. ریتون ها در دوره هخامنشی از ارزش بالایی در بین ظروف به خود اختصاص داده اند و خاص طبقه اشراف هستند. در زمان هخامنشی برای ساخت ظروف با ارزش به خصوص ریتون ها از فلزات گران بهایی نظیر طلا و گاهی اوقات از فلز نقره استفاده می کردند. استفاده از ریتون ها از هزاره چهارم قبل از میلاد تا پایان دوره ساسانی در ایران متداول بوده است . ضمن اینکه دقت در نوع نقوش و تزئینات این ظروف نشان دهنده اعتقادات اساطیری و آئینی موثر در شکل گیری آنها است . هدف در این پژوهش شناخت شکل و فرم ریتون های هخامنشی با توجه به رواج استفاده آئینی از ریتون ها و کارکرد و گونه شناسی آن ها می باشد. سعی نگارنده بر آن بوده تا با تکیه بر مکتوبات دوره هخامنشی به طبقه بندی جامعی از ریتون های این زمان بپردازد. این پژوهش در یافته اندوزی از شیوه کتابخانه ای بهره برده و به صورت توصیفی _ تحل یلی انجام گرفته است ، از جمله پرسش های مطرح شده در این پژوهش که شامل : چگونگی ساختار و فرم شکل گیری ریتون های هخامنشی جنس به کار رفته در ساخت ریتون ها؟ و کاربرد این ریتون ها؟ است که حائز اهمیت می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که این ریتون ها علاوه بر کارکرد تشریفاتی و رسمی ، کارکرد آئینی و مذهبی نیز داشته و در این دوره ریتون های استوانه ای و مخروطی بیش از سایر انواع، متداول بوده است .

هنر ایرانی ، هخامنشیان، فلزگری ، ریتون، حیوانات اساطیری .