صفورا فضل اللهی - کارشناس ارشد معماری، موسسه آموزش عالی نبی اکرم، تبریز، ایران
مهدی حمزه نژاد - استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

باغهای ایرانی قدمتی به عمق تاریخ فرهنگ این سرزمین دارند و اوج نمایش آن، در باغهای نمادین پدیدار می شود. برخلاف اندیشه های رایج مبتنی بر هویت و ساختار یکسان باغهای نمادین در طول تاریخ ، شاخصه های اصلی باغسازی در باغبیشه دچار تغییر می شود. به نظر می رسد باغ بیشه به لحاظ تعریف تشابه زیادی با باغهای آزاد در معنای امروزی دارد، بطوریکه میتوان باغهای آزاد را مصداقی مدرن برای باغبیشه دانست . این در حالی است که از لغت باغبیشه امروزه استفاده چندانی نمی شود. این پژوهش سعی دارد تا ضمن بررسی مصادیق و دستیابی به الگوی کلی باغبیشه ، تفاوت باغ بیشه و باغ نمادین را در مبانی و کاربردها مورد مطالعه قرار داده و مبانی نظری علل ایجاد باغبیشه را مشخص کند. دراین تحقیق با استناد به یادداشت های سفرنامه نویسان با روش تحقیق تفسیری -تاریخی شاخصه های مورد اشاره در توصیف باغبیشه تبیین می شود چرا که امروزه عمده باغبیشه از بین رفته اند و یا چنان دستخوش تغییر شدهاند که به آسانی قابل شناسایی نیستند. سپس با روش تطبیقی به بازبینی مبانی نظری باغهای نمادین و باغبیشه پرداخته می شود. جمع آوری اطلاعات به شیوه ی کتابخانه ای است . بررسی ها نشان می دهد صفات و مفاهیم نمادین مرتبط با باغبیشه ، مبنایی فرهنگی دارد و این تفاوتها به ساختار و الگوهای کالبدی متفاوت در هر بره ه از زمان می انجامد. چرا که باغبیشه به منظور ایجاد ایهام و جذابیت ایجاد شده است . تغییر درمحیط های اجتماعی و فرهنگی موجب تغییر در رفتار اجتماعی می شود. راه حصول به آرامش ، آسایش و تفکر در فضا با گذشت زمان تغییر کرده و نیازمند فضایی متفاوت است . بازآفرینی باغ بیشه می تواند راهگشای ساختن باغهای آزاد باشد.

باغ نمادین ، باغ بیشه ، طبیعت ، بازآفرینی