بنفشه فراهانی - عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی مازیار
علی شاملو - کارشناسی ارشد رشته بازاریابی جهانگردی

تحقیق حاضر با هدف: »بررسی تاثیر مجتمعهای رفاهی و تفریحی بین راهی در توسعه و رونق صنعت گردشگری در استانهای تهران، البرز و قزوین« آغاز شد. مسئله اصلی در این مطالعه این بود که روشن کند: چه تعداد از »مجتمع های رفاهی و تفریحی بین راهی« موجود در مسیر تهران- البرز- قزوین از نظر مجوز ساخت، نوع تسهیلات، مکان احداث، طراحی، نوع و کیفیت ارائه خدمات، با تعریف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ساخته شده و به توسعه و رونق گردشگری منطبق با »الگوی پیشرفت ایرانی- اسلامی« کمک میکنند؟ روش تحقیق از نظر هدف آن: »کاربردی«، معطوف به »کاربرد تدریجی نتایج تحقیقات در تصمیم گیریها و سیاستگذاریهای کلان ملی، منطقهای و بینالمللی« میباشد. و از نظر روش و نحوه گردآوری داده ها، از نوع توصیفی- تحلیلی و در چارچوب »مطالعه موردی« که نوعی از »پژوهش کیفی« انتخاب شد و برای کمک به داوری منصفانه در نقد وضع موجود و ترسیم تصویری از وضع مطلوب با داده های طرح توسعه ایستگاه های کنارجاده کشور ژاپن مقایسه گردید. یافته های این مطالعه به طور مستقل و در مقایسه با تجربه کشور ژاپن نشان داد که: برنامه توسعه مجتمع های خدماتی رفاهی کشور، اگرچه به نسبت ۲۰ سال پیش توسعه کمی قابل قبولی یافتهاند و با فاصله استاندارد و با ظاهری کاملا مدرن در طول جاده های اصلی کشور استقرار یافته اند، ولی هنوز فاقد تئوری، فاقد سامانه های اطمینان بخش و آگاهی دهنده برای عموم هستند. هنوز از نظر کنترل کیفیت ارائه خدمات و رعایت حقوق مسافران و استانداردهای گردشگری با استانداردهای روز جهانی فاصله دارند با برنامه و محتوای سند راهبردی توسعه گردشگری کشور بیارتباط و چنان ماموریتی که بتوانند از ظرفیتهای کشاورزی و صنایع دستی جوامع محلی و جاذبه های پیرامون خود، برای جذب مسافر و گردشگر استفاده کنند، برایشان تعریف نشده است و در نتیجه نقش موثری بر رونق و توسعه پایدار گردشگری به ویژه در مناطق کمتر توسعهیافته و مناطق نمونه گردشگری و جاذبههای میراثی- گردشگری منطقه مورد مطالعه ندارند. پیشنهاد سازنده این است که شبکه ای از »ایستگاههای کنار جاده« با اهداف چندمنظوره، با مشارکت مقامات و مردم محلی ساخته شده و به مرور در مسیر اصلی، فرعی (شهری، روستایی و عشایری) و جاذبه های گردشگری توسعه داده شود و دادههای همه انواع تاسیسات گردشگری در یک سامانه مرکزی بر بستر اینترنت متمرکز و برحسب نیاز مراجعه کنندگان اطلاع رسانی کنند.

توسعه گردشگری، مجتمع های رفاهی و تفریحی بین راهی، استانهای تهران، البرز، قزوین ایران، ایستگاههای کنارجاده ای ژاپن.