پویا دولابی - دانشکده معماری، دانشگاه خلیج فارس بوشهر
پرستو عشرتی - استادیار دانشکده معماری دانشگاه تهران
محمد مطلبی - دانش آموخته کارشناسی ارشد طراحی محیط، دانشگاه تهران

در این مقاله با رویکرد آینده پژوهی و به هدف شناسایی مولفه های موثر در توسعه گردشگری در ایران و نحوه تاثیرگذاری آن ها از رویکرد آمیخته کمی-کیفی بهره برده شده است. بدین منظور چهار مرحله به انجام رسیده است: یک) استخراج مولفه ها از منابع مکتوب، دو) برگزاری پنل خبرگان برای تدقیق مولفه ها، سه) شناسایی اثرات متقابل مولفه ها از سوی خبرگان، و چهار) تحلیل های نرم افزاری برای تعیین اثرات متقابل مولفه ها. پس از استخراج مولفه های اولیه، پنل خبرگان با حضور متخصصینی که آشنا به موضوع گردشگری و یا دارای رویکردی کل نگر در برنامه ریزی بودند، تشکیل گردید. به این ترتیب ۱۰ مولفه به عنوان مولفه های موثر در توسعه گردشگری در ایران شناسایی شد. سپس ماتریس دلفی با نظر خبرگان تهیه و با میانگین گیری از نظرات آنان ماتریس نهایی تهیه و به وسیله نرم افزار "میک مک" تحلیل گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که "آمار و اطلاعات" و "زون بندی" مولفه های تاثیرگذار در توسعه گردشگری هستند و مولفه "سازماندهی" و "مدیریت" نقشی تنظیمی در توسعه گردشگری دارند. این پژوهش همچنین برای دستیابی به توسعه ای متوازن در حوزه گردشگری لازم است آمار و اطلاعات این حوزه روزآمد و کارآمد گردد و زون بندی و تعیین قابلیت هر یک از مناطق کشور در حوزه گردشگری در مقیاس های مختلف انجام گردد.

توسعه گردشگری, آینده پژوهی, میک مک, ایران