فریدون رهنمای رودپشتی - استاد، گروه آموزشی حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
صادق رضایی - دانشیار گروه آمار دانشگاه صنعتی امیرکبیر
اله کرم صالحی - دانشجوی دکتری ، گروه آموزشی حسابداری ، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

بر اساس تحقیقات قبلی مدیران ممکن است برای تاثیرگذاری روی ارزش بازار سهام و یا اهداف فرصت طلبانه، سود شرکت را از طریق مدل های اقلام تعهدی اختیاری یا درآمد اختیاری مدیریت کنند. هدف این تحقیق بررسی توانایی مدل های اقلام تعهدی اختیاری و درآمد اختیاری برای پیش بینی مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. همچنین تاثیرگذاری هریک از این مدل ها بر ارزش بازار سهام و رابطه آن ها با شاخص عدم تقارن اطلاعاتی و شاخص Q توبین در شرکت های پذیرفته شده در بورس بررسی شده است. روش تحقیق کتابخانه ای و همبستگی با استفاده از رگرسیون چندمتغیره می باشد. نمونه تحقیق شامل ۱۰۰۰ مشاهده در دوره زمانی سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ است. نتایج نشان می دهد که مدل های مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری در مقایسه با مدل درآمد اختیاری توان بیشتری در پیش بینی مدیریت سود دارند و علاوه بر آن شاخص مدیریت سود حاصل از مدل های مبتنی بر اقلام تعهدی در مقایسه با مدل درآمدی، یک متغیر مربوط و تاثیرگذار بر ارزش بازار سهام شرکت می باشد. هیچ کدام از مدل های محاسبه مدیریت سود، همبستگی میان شاخص مدیریت سود با شاخص عدم تقارن اطلاعاتی را تایید نمی کنند و تنها مدیریت سود محاسبه شده بر اساس مدل کازنیک با شاخص Q توبین رابطه معنادار دارد.

مدیریت سود, اقلام تعهدی اختیاری, اقلام درآمد اختیاری, شاخص مربوط بودن ارزش, شاخص عدم تقارن اطلاعاتی و شاخص Q توبین