پیمان شریفی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
مهدی امیریوسفی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه با بافت خاک سیلتی لوم انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ازتوباکتر کروکوکوم در دو سطح (تلقیح بذور با ازتوباکتر در غلظت ۱۰۷ باکتری در هر گرم و عدم تلقیح) و کود نیتروژن در پنج سطح (۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره) بودند. اثر ازتوباکتر بر صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، پروتئین دانه (P≤ ۰.۰۵)، شاخص کلروفیل، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه (P≤ ۰.۰۱) معنی دار بود. اثر نیتروژن بر تمام صفات به جز تعداد دانه در سنبله معنی دار بود (P≤ ۰.۰۱). اثرمتقابل دو فاکتور بر صفات عملکرد دانه، شاخص کلروفیل (P≤ ۰.۰۵)، ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله (P≤ ۰.۰۱) معنی دار بود. عملکرد دانه در ترکیب کودی تلقیح با ازتوباکتر و نیتروژن (۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) برابر با ۴۸۹۹ کیلوگرم در هکتار بود که اختلاف معنی داری با ۱۵۰ و ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تلقیح نداشت. این ترکیب کودی سبب افزایش ۷۶/۱۳ درصدی عملکرد دانه در مقایسه با عدم تلقیح و مصرف ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار شد. عملکرد دانه با وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع، شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته همبستگی مثبت و معنی دار داشت. در مجموع، مصرف ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تلقیح با ازتوباکتر می تواند منجر به حصول پتانسیل عملکرد دانه، کاهش اثرات مخرب زیست محیطی و صرفه جویی در مصرف کود نیتروژنه گردد.

ازتوباکتر, تلقیح, نیتروژن, ریزسازواره, گندم, عملکرد دانه